[KanalKultur] - Geçtiğimiz dönem "Kent, Bellek, Hareket" temasına odaklanan Tarih Vakfı Perşembe Konuşmaları, bu yıl Bahar Dönemi'nin ilk yarısında "Birinci Dünya Savaşı"nı ele alıyor. 20 şubat 2014'te başlayacak serinin ilk konuşmasını Mehmet Beşikçi gerçekleştiriyor.
Mehmet Beşikçi, Birinci Dünya Savaşı'ndaki insangücü seferberliği tecrübesinin Osmanlı Devleti'ni nasıl daha merkezî, otoriter ve milliyetçi bir çizgiye ittiği üzerinde duruyor.
Sürekli ve büyük ölçekli seferberlik tecrübesi, Birinci Dünya Savaşı'nda devleti, gerek mevcut mekanizmaları takviye ederek, gerekse ihtiyaç duyulduğunda yeni mekanizmalar tesis ederek yerel düzeydeki kontrol gücünü artırmaya ve taşraya daha derinlemesine nüfuz etmeye zorluyordu.
Öte yandan, savaş gayreti için devletin kendi halkına bağımlılığının artması, paradoksal bir biçimde halkın devletle münasebetinde ona daha geniş bir hareket alanı da açıyordu.
Bu anlamda, toplumsal aktörlerin, Osmanlı seferberlik tecrübesi esnasında devlete karşı tamamen edilgen ve pasif olmadıkları, devletin seferber edici politikalarının hedefi olan insanların fail oldukları ve kendilerini etkileyen politikaları yeniden şekillendirebilen tepkiler ürettikleri üzerinde durmak elzem.
Bu sürecin, Birinci Dünya Savaşı'nın sonrasına ve Türk ulus-devletinin inşası sürecine tesir eden önemli sonuçları oldu.
Devlet otoritesinin Anadolu'da yerel birimlerde etkin kılınması çabası, pürüzlerle de olsa Birinci Dünya Savaşı'nın son anına dek işleyen bir insangücü seferberliğini sürekli kıldığı gibi, Milli Mücadele dönemindeki (1919-1922) yeniden-seferberlik çabasını da görece kolaylaştırdı.
Mehmet Beşikçi, bu çerçevede Birinci Dünya Savaşı esnasında devletle Anadolu'daki çeşitli Müslüman nüfus arasında yeniden şekillenen ve tazelenen bağlar ile yeni Türk ulus-devletinin demografik temelinin atılması üzerinde duruyor.
Mehmet Beşikçi
Lisans derecesini Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde tamamladıktan sonra aynı üniversitenin Tarih Bölümü'nden 1999 yılında yüksek lisans ve 2009 yılında doktora derecesini aldı. Doktora tezini temel alan çalışması 2012 yılında Brill Yayınevi tarafından "The Ottoman Mobilization of Manpower in the First World War: Between Voluntarism and Resistance" başlığıyla kitap olarak yayınlandı. Başlıca ilgi alanı son dönem Osmanlı askerî tarihi. Bu alanda Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanmış çeşitli makaleleri bulunuyor. Yeni Askerî Tarihçilik olarak adlandırılan perspektif içerisinde askerî tarihle sosyal ve kültürel yaklaşımlar arasında bir sentez arayışı içerisinde. Halen Yıldız Teknik Üniversitesi İnkılap Tarihi Bölümü'nde çalışıyor. [KanalKultur]
Seferberlik Devletinden Ulus-Devlete: Cihan Harbi'nde Osmanlı İnsangücü Seferberliğine Eleştirel Bakışlar / 20 şubat 2014, Saat: 18:30-20:30; Aynalı Geçit, Meşrutiyet Caddesi, Avrupa Pasajı, No:8, Kat:2, Galatasaray - Beyoğlu - İstanbul
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder