Erken Cumhuriyet'in Bilimi: Antropoloji - Türkiye'de Fizik Antropolojinin Doğuşu

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları]
204 (2010), 96 S., ISSN 1300-7025-9-1

[KanalKultur] - Toplumsal Tarih, 2010 aralık ayında yayınlanan 204. sayısında Salih Özbaran'ın "Osmanlı Sultanından Portekiz Kralına 'Name-i Hümâyûn' Eğer İstersen 'Sulh' ve 'Salah'! "başlıklı yazısını kapağa taşıdı. Dergini 204. sayısındaki başyazısında Özbaran, 16. yüzyılın ikinci yarısında Portekiz ile Osmanlı arasında Basra ve Hint okyanusuyla ilgili nüfuz mücadelesini özetledikten sonra, dönemin Osmanlı Sultanı Süleyman tarafından Portekiz Kralına gönderilmiş ve Türkçede daha önce yayınlanmamış iki name-i hümayunu, transkripsiyonu ve günümüz Türkçesine çevrilmiş hâliyle sunuyor.

Zafer Toprak, "Erken Cumhuriyet'in Bilimi: Antropoloji - Türkiye'de Fizik Antropolojinin Doğuşu" başlıklı yazısı ile erken Cumhuriyet döneminde sosyal bilimlerin evrimini ele alarak dil, tarih ve arkeoloji alanlarına uzanan bir yazı dizisine başlıyor. Bu dizinin ilk yazısında Türkiye'de fizik antropolojinin doğuşu inceleniyor.

İ. Arda Odabaşı, "Munis Tekinalp (Moiz Kohen)'in Erken Dönem Biyografisine ve Bibliyografyasına Katkı" başlıklı yazısı ile Türk düşünce tarihinin önemli ama ihmâl edilmiş simalarından Munis Tekinalp'in –diğer adıyla Moiz Kohen– biyografisine ve bibliyografyasına önemli katkılar sunuyor.

Serra Torun, Hamit Bozarslan ile "Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi" adlı kitabı üzerine gerçekleştirdiği söyleşide tarihçiliği, sosyal bilimleri, Ortadoğu'daki toplumsal hareketleri, Kürt çalışmalarının bugünü ve geleceğini, sözlü tarihi ve sosyal bilimlerin tuzak kavramlarını konuşuyor.

Mehmet Ö. Alkan, "En Doğru Bildiğimiz Yanlışlar" başlığı altında Atatürk'ün ilk önce Kemal olan ikinci isminin nüfus cüzdanında, dergi kapaklarında ve başka yerlerde nasıl "Kamâl" ve buna bağlı olarak "Kamâliste" olarak değiştirildiğini ardından nasıl tekrar Kemal olduğunu anlatıyor.

Beno Kuryel, "Matematiksel Düşüncenin Evrimi-1 Matematik Keşif mi, Yoksa İcat mı?" adlı yazısında bugün egemen olan bilim kültürü / ideolojisinin bir paradigmaya işaret ettiğini söylüyor ve bu çerçevede matematiksel düşünceyi, matematiğin simgelerde değil düşüncelerde yatan entelektüel içeriğini, matematiksel bilginin üretim ve öğretim paradigmasını tartışıyor.

Ahmet Akşit, Selçuk Akşin Somel ile "Osmanlı'da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908)" adlı kitabı üzerine bir söyleşi gerçekleştiriyor. Somel söyleşide Tanzimat döneminden Abdülhamid döneminin sonuna kadar olan sürede eğitimin yaygınlaştırılması ve modernize etmeye çalışan kadroların karşılaştığı sorunları anlatıyor.

Yavuz Özmakas, Sopalı Vali Stergiadis adlı yazısında işgal döneminde İzmir'e vali olarak atanan Yunan Yüksek Komiseri Aristidis Stergiadis'i anlatıyor. Bu yazıda ağırlıklı olarak Stergiadis'in Venizelos ile yakınlığı, vali olarak işgal yıllarındaki Türklere ve Rumlara farklı uygulamaları, atama süreci ve yaşamının son yıllarını geçirdiği İzmir'den ayrılığına dair anıları aktarılıyor.

Hüseyin Köker, Adrienne Mayor'ın MÖ. 120- 63 yılları arasında 'Pontos Kralı VI. Mithradates Eupator'in hayatı üzerine kaleme alınmış biyografi kitabı hakkında bilgi veriyor.

İsmail Ayman, Urartu Krallığı'nın Tuşpa yani Van Kalesi'nin kuzeyinde bulunan Van Kalesi Höyüğü'nde başlayan arkeolojik çalışmaları ele alıyor.

Vahe Tachjian, büyük dedesi Krikor Mcrkyan'ın öldürülmesini, ailesinin Sis Kozan'daki konağı terk ederek Beyrut'a göçünü ve yıllar sonra Krikor Efendi'nin konağının restorasyonu üzerine duygu ve düşüncelerini aktarıyor.

Cangül Örnek, Cemil Koçak'ın bu yıl yayınlanan "Türkiye'de İki Partili Siyasî Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950)" dizisinin 1945 yılını kapsayan ilk cildini, İkinci Parti'yi değerlendiriyor.

Ayrıca 204. sayıda Edhem Eldem'in "L'illustration'dan Seçmeler" ve Emel Seyhan'ın "Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay" adlı düzenli köşeleri de yer alıyor. [KanalKultur]

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 204 (2010), 96 S., ISSN 1300-7025-9-1