 |
| Cihangir Gündoğdu / Vural Genç: Dersim'de Osmanlı Siyaseti: İzâle-i Vahşet, Tashîh-i İtikâd ve Tasfiye-i Ezhân 1880-1913. Kitap Yayınevi, İstanbul 2013, 196 S., ISBN: 978-605-105-109-3 |
Osmanlı yönetici seçkinlerinin zihinsel arka planındaki Şark'ı büyük oranda Dersim gibi ulaşılması güç coğrafyalarda yaşayan ve merkezi otoriteye itaat etmeyen aşiretler gibi nüfus grupları oluşturuyordu.
Bu kitapta ele alınan layihalar bu algıya dair sayısız örnekler sunuyor.
Dersim'e dair kaleme alınan layihalarda sıklıkla kullanılan bu oryantalist söylemde yerli halk, keşfedilmeyi ve akabinde "medenileştirmeyi" bekleyen egzotik bir öğe olarak karşımıza çıkıyor.
Dersim, bu zihin dünyasında, Osmanlı dünyasının "vahşi Afrika akvamı" olarak tasavvur ediliyor ve ona karşı alınacak tedbirler için İngiliz kolonyalizminin Sudan pratikleri örnek olarak sunuluyor.
Layihalarda ideal Dersimli, mutî, vergi ve asker yükümlüklerini yerine getiren, padişah ve halifesine itaatte kusur etmeyen Hanefi bir zümre olarak tasavvur edilirken, asker ve sivil bürokratlar bu dönüşümü sağlamakla sorumlu tutuluyor. Bu kimseler Dersim'in "Afrika'nın akvâm-ı vahşiyesini andırır" toplulukları karşısında kendilerine medenileştirici bir misyon atfediyor.
O nedenle layihalarda Osmanlı eliti, kendi kolonyal pozisyonu çerçevesinde Dersim'de yerleşik nüfusu modern öncesi döneme ait "şakîlik", "göçebelik" "rafz ü ilhad" terminolojisi çerçevesinde değerlendirecek ve buraya yönelik müdahalesine meşruiyet kazandırmak isteyecekti.
Cihangir Gündoğdu ve Vural Genç halen University of Chicago ve İstanbul Üniversitesi'nde Osmanlı siyasi ve sosyal tarihi alanlarında doktora çalışmalarına devam ediyorlar. [KanalKultur]
Cihangir Gündoğdu / Vural Genç: Dersim'de Osmanlı Siyaseti: İzâle-i Vahşet, Tashîh-i İtikâd ve Tasfiye-i Ezhân 1880-1913. Kitap Yayınevi, İstanbul 2013, 196 S., ISBN: 978-605-105-109-3
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder