Manastır Kongresi

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları]
179 (2008) 1300-7025-9-1

[KanalKultur] - Toplumsal Tarih, 2008 yılında yayınlanan 179. sayısında Bülent Bilmez Can'ın Arnavut ulusçuluğunda önemli bir aşama olan 1908 Manastır Kongresi'ni ele alan makalesini kapağa taşıdı. Bülent Bilmez büyük ölçüde Arnavutça kaynaklara dayanan çalışmasında Arnavut uluslaşma sürecini irdeleyip, başka örneklerden çıkarılmış sonuçların da ışığında uluslaşma ve ulusçulukla ilgili bazı sonuçlara varıyor. Yazıda ortaya konduğu gibi, bir alfabe belirleme amacıyla toplanmış ve kendini Arnavut hisseden insanların bu konuyu karara bağlamış olmaları dikkate değer bir durum. Üç ayrı temel alfabeye (Arap, Yunan, Latin) yayılmış bir dil için böyle bir karar almanın kolay olmadığını kestirmek zor değil; ama yazıdan, o dönemde Batı'nın -dolayısıyla Latincenin- yükseliyor olmasının işleri kolaylaştırdığı sonucu da çıkartılabilir. Alfabe seçimi gibi, bir halk için çok önemli sonuçları olan temel bir kararın çoğulcu bir kongrede bağlanıyor olması da dikkate değer bir durum.

179. sayıda, Kristal-İş sendikasından Can Şafak'ın, Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'ndaki ilk sendikanın kuruluşunu ve Paşabahçe'deki işçi hareketini konu edinen yazısı da yer alıyor. Can Şafak, Kristal-İş arşivinden belge ve fotoğraflarla desteklediği yazısında, Paşabahçe'de ilk sendikanın fabrika müdürüne milletvekillerinin talimatıyla nasıl kurdurulduğunu da anlatıyor. O yıllarda Türkiye Cumhuriyeti'ni yönetenler, bu ülkede sendika kurulacaksa, herhalde onu da kendilerinin kurması gerektiğini düşünüyorlardı.

İsmet Üzen, I. Dünya Savaşı'nda güney cephesinde Büyük Britanya birliklerinin Bağdat'a girişini ve Osmanlı ordusunun çekildiği süreci ele alıyor.

Ahmet Mehmetefendioğlu ve Yasin Kayış, Ratip Tahir Burak ve karikatürlerini çizdiği Siyasi Halk Gazetesi'nin 1950'lerdeki macerasını anlatıyorlar.

Aykut Kansu, Kasım 1908'de Avrupa basınından Türkiye ile ilgili kimi haberlerin çevirilerini derliyor ve bir değerlendirme sunuyor.

Mehmet Okur, Karakin Pastırmacıyan'ın hazırladığı ve Osmanlı Devleti'nin uygulamaya koymadığı Anadolu Şarkî Şimendifer Projesi'ni değerlendiriyor.

Cengiz İlhan, Asya devesinin tarih boyunca İzmir ticaretinde oynadığı kritik rolü irdeliyor.

Ali Bilgenoğlu, Amerika Birleşik Devletleri'nde 100 yıl önce yapılan 1908 başkanlık seçimlerinde cumhuriyetçi Taft ve demokrat Bryan arasındaki çekişmeyi anlatıyor.

Hüseyin Serdar Tabakoğlu, Virginia H. Aksan'ın İngiltere'de çıkan "Ottoman Wars 1700-1870: An Empire Besieged" (1700-1870 Osmanlı Savaşları: Kuşatılmış İmparatorluk) adlı kitabını tanıtıyor.

Ayrıca Edhem Eldem, Emel Seyhan, Mehmet Ö. Alkan ve Erol Üyepazarcı düzenli köşeleriyle Ayşe Selen, Deniz Dölek ve Berk Çakır güncel bölümündeki yazılarıyla ilginç konuları aktarıyor ve yorumluyorlar.  [KanalKultur]

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 179 (2008) 1300-7025-9-1