Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür | Never Again! Apology and Coming to Terms with the Past

"Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür", Açık Toplum Vakfı ve Anadolu Kültür'ün ortak projesi... 25 ekim – 15 aralık 2013 tarihleri arasında Tütün Deposu'nde yer alan serginin de adı...

Geçmiş üzerine tartışmalar, son yıllarda hem yaşadığımız coğrafyada hem de dünyanın başka yerlerinde, politik ve sosyal alanda gitgide daha fazla yer kaplıyor. Geçmişle yüzleşme ve özür talebi, bu tartışmaların çatışma noktalarından en önemlisi.

Geçmişle yüzleşme, Türkiye'nin 'başına açılmış bir belâ' değil dünyanın gündemindeki bir mesele, evrensel bir dava. Bu nedenle uluslararası örneklere bakarak karşılaştırma yapmak; Türkiye'deki unutma kültürünü dönüştürmek ve adalet duygusunu onarıcı bir hatırlama kültürünün uygarlık sürecinin bir parçası olduğunu kabul etmek açısından önemli. Bu yönüyle geçmişle yüzleşme ve özür, nasıl bir toplumda yaşamak istediğimiz ve nasıl bir ortak gelecek kurmak istediğimizle de ilgili.

"Bir Daha Asla!: Geçmişle Yüzleşme ve Özür" sergisi, geçmişle yüzleşme deneyimlerini ve özür dileme eylemini, toplumların ortak demokrasi kültürünü oluşturma mücadelesi bağlamında ilişkisel olarak ele almaya çalışıyor. Sergi, sekiz vakaya yakından bakarak geçmişte yaşanan hak ihlalleri, katliamlar, soykırım ve insanlık suçlarıyla devletlerin nasıl yüzleştikleri, hangi süreçlerden geçtikleri, nasıl özür diledikleri ve dilenen özrün anlamı üzerine düşünmeye çalışıyor.

Sergide özel olarak incelenen vakaların yanı sıra, günümüze kadar dilenmiş olan resmî özürlerin kapsamlı bir haritası da yer alıyor. Elazar Barkan ve Graham G. Dodds'un danışmanlığında hazırlanan, tasarımcı ve sanatçı Mahir M. Yavuz'un görselleştirdiği bu özel proje, resmî özürleri, tarihsel bağlam ve mekân ilişkisi üzerinden ele alıyor.

Proje dâhilinde iki de kitap hazırlanmış. Serginin tamamlayıcısı niteliğindeki katalog, sergi boyunca Depo'dan ücretsiz edinilebilir. Sergi kapsamında ele alınan vakaların ayrıntılı olarak incelendiği metinlerle beraber, geçmişle yüzleşme üzerine çalışan yazar ve akademisyenlerin katkılarının yer aldığı kitap ise "Bir Daha Asla!: Geçmişle Yüzleşme ve Özür" adıyla İletişim Yayınları tarafından basıldı.

Proje koordinatörleri Asena Günal (editör), Önder Özengi (küratör), Özlem Yalçınkaya, Vaka metinleri Mehmet Sinan Birdal, Derviş Aydın Akkoç, Akademik danışman Elazar Barkan, Resmî özürler listesi Graham G. Dodds, Sergi tasarım Sarper Takkeci, Sergi ve katalog grafik tasarım ve uygulama Fevkalade, Veri haritalama Mahir M. Yavuz, Video montaj Sevgi Ortaç, Fotoğraf baskıya hazırlama Derin Korman, Çeviriler Irazca Geray, Liz Amado, Barış Yıldırım, Aslı Çetinkaya, Aylin Ülçer, Çiçek Öztek, Balca Ergener, Sergi tasarım uygulama Şantiye Destek, Fotoğraf baskı DAKA A.Ş., Folyo baskı 3T Reklam, Baskı Mas Matbaacılık A.Ş.

***

Issues around the past have increasingly become a topic of discussion in the political and social spheres both in our geography and at other places in the world in recent years. Confronting the past and the demand for apology is the major point of controversy in this discussion.

Confronting the past is not a predicament that befell Turkey; it is an issue on the world's agenda, a universal cause. This is why looking at comparative international case studies from around the world will contribute to transforming the culture of forgetting in Turkey and acknowledging that a remembering culture that would restore a sense of justice is a part of the civilization process. In this respect confronting the past and apology is also about what kind of a society we want to live in and the kind of shared future we want to build.

The exhibition "Never Again!: Apology and Coming to Terms with the Past" aims to explore experiences of coming to terms with the past and the act of apologizing in scope of societies' efforts to constitute a common culture of democracy from a relational perspective. Looking closely at eight cases from around the world, the exhibition contemplates how states have come to terms with past rights violations, massacres, genocide and crimes of humanity, and the meaning of the issued apology.

This special project realized in consultancy with Elazar Barkan and Graham G. Dodds and visually designed by designer and artist Mahir M. Yavuz, explores official apologies via the relation of the historical context and given space.

Two books were also published in scope of the project. The catalogue, which is a complementary volume to the exhibition, can be obtained free of charge from Depo throughout the exhibit. The second volume, titled Never Again!: Apology and Coming to Terms with the Past, comprised of texts examining the case studies presented in the exhibition in detail and featuring contributions by authors and academicians working on issues of confronting the past, has been published by İletişim Publishing.

Project coordinators Asena Günal (editor), Önder Özengi (curator), Özlem Yalçınkaya, Case texts Mehmet Sinan Birdal, Derviş Aydın Akkoç, Academic consultant Elazar Barkan, List of official apologies Graham G. Dodds, Exhibition design Sarper Takkeci, Exhibition and catalog graphic design and application Fevkalade, Data mapping Mahir M. Yavuz, Video editing Sevgi Ortaç, Photo edit Derin Korman, Translations Irazca Geray, Liz Amado, Barış Yıldırım, Aslı Çetinkaya, Aylin Ülçer, Çiçek Öztek, Balca Ergener, Exhibition design application Şantiye Destek, Photo prints DAKA A.Ş., Folio prints 3T Reklam, Print Mas Matbaacılık A.Ş.

"Never Again! Apology and Coming to Terms with the Past", is a joint project of Open Society Foundation and Anadolu Kültür.

"Bir Daha Asla! Geçmişle Yüzleşme ve Özür | Never Again! Apology and Coming to Terms with the Past" / 25 ekim – 15 aralık 2013; Tütün Deposu, Lüleci Hendek Cad. No:12, Tophane - 34425 İstanbul; Tel.: (0212) 292 39 56