“Toplumsal Tarih” dergisi, 162. sayısında ek olarak Tarih Vakfı Sosyal Bilimler Öğretmen Platformu’nca hazırlanan ‘Eğitim Bülteni’nin ikincisini yayımlıyor.
Dilara Kahyaoğlu, Hasan Tahsin Özkaya ve Tuğrul Yakarçelik’in yayıma hazırladığı bültenin bu sayısında, 12 Eylül darbesi ile ilgili lise öğrencileri tarafından gerçekleştirilen bir sözlü tarih denemesi üzerinden, sözlü tarih çalışmalarının metodolojisi, süreci ve zorlukları aktarılıyor.
Bülten’de, Tarih Vakfı Öğretmenleri Çalışma Komisyonu’nun, İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi programı hakkındaki görüşlerini içeren, yeni ve eski müfredatın kıyaslanarak analiz edildiği bir çalışma ve “Şu Çılgın Türkler” kitabı üzerine tartışmalar yer alıyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme sancıları
Cevdet Kırpık, modernleşme sürecinde Osmanlı İmparatorluğu’nda başlık simgesi üzerinden yaşanan çatışmayı ele alıyor:
“Mahmud ve ardıllarının topluma sunduğu fesin tahtını, 19. yüzyılın sonlarına şapka sarsmaya başlar. Şapka, fesin aksine siyasal iktidara rağmen toplumda kendiliğinden kabul görmekteydi. Devlet, geleneksel başlıklar karşısında hâkim kılmaya çalıştığı fesi, bu sefer şapkaya karşı savunuyordu. Şapkayı giyenler hapisle cezalandırılsa da yasakların, toplumun tercihleri üzerindeki etkisi sınırlıydı. Fes artık moderne karşı tutuculuğun timsali olmuştu. Fikri farklılıklar fes ve şapka üzerinden çatışmış, mücadele bu şekliyle modern Türkiye’ye intikal etmiştir.”Bir kimlik edinme çabası: Osmanlıcılık
Ohannes Kılıçdağı; milliyetçiliğin emekleme çağında ortaya atılan Osmanlıcılık fikrinin izini sürüyor:
“Osmanlı devlet adamları ve entelektüelleri için 19. yüzyılın can alıcı sorularından birisi, devletin parçalanmaktan nasıl kurtarılacağıydı. Yüzyılın başından itibaren bu soruya verilen cevaplardan biri de Osmanlıcılık oldu. Osmanlıcılık; dinine, diline, mezhebine, bölgesine bakılmaksızın eşit bireylerden müteşekkil bir vatandaşlık yaratma projesiydi. Kişi ve grupları bu kategori ve kimlik üzerinden devlete bağlayarak imparatorluğun bir arada tutulacağı umuluyordu. 1839 Tanzimat Fermanı, 1856 Islahat Fermanı, 1869 Tabiyet-i Osmaniye Kanunnamesi, 1876 Anayasası bu yöndeki çabalar olarak değerlendirilebilir.”DTCF’de 1947-48’deki tasfiye üzerine
Ayfer Dost, politik ve iktisadi tarih konularındaki uzmanlığının yanı sıra halkbilim araştırmacısı Pertev Naili Boratav’ın oğlu olması sebebiyle de DTCF’nin tasfiyesi süreci ve sonrasına ilişkin farklı bir tanıklığa sahip olan Korkut Boratav ile söyleşiyor:
“Savaş sonrasında bu çok çeşitli sol akımlar siyasette ve sendikalarda örgütlenerek, çok partili rejime geçişin yarattığı fırsatı kullanıyorlar. İktidar, önce buna müsaade ediyor… Ancak sonra siyasi iktidarın Türkiye’de siyasi plüralizmin ne kadarına müsaade edileceği konusunda önceden bir karar verdiği anlaşılıyor: Sola açık olmayan bir ‘demokrasi.’”Bernard Lewis’in Irwing Kristol ödülünü alırken yaptığı konuşma
American Enterprise Institute adlı neo-konservatif think-tank’i, İngiliz Ortadoğu tarihçisi Bernard Lewis’e, 2007 yılının “Irving Kristol” ödülünü verdi. Lewis’in yaptığı bu konuşma, Mete Tunçay’ın çevirisiyle okurla buluşuyor:
“Kendi miladının 21. yüzyılına giren Hıristiyan dünyasında zafer kazanma tutkusu artık başat değildir ve küçük birtakım azınlık gruplarıyla sınırlıdır. Şimdi kendi 15. yüzyılının başlarında olan İslam dünyasında ise, zafere erişme dileği hâlâ önemli bir güçtür ve yeni militan hareketlerde anlatımını bulmaktadır.”“Toplumsal Tarih”in 162. sayısında Emel Seyhan’ın kaleminden “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay” ve Edhem Eldem tarafından hazırlanan “L’Illustration’dan Seçmeler” bölümleri de yer alıyor. [KanalKultur]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder