 |
| Prof. Dr. Sabri Çakır |
[© Sabri Çakır - KanalKultur] 10 Aralık 2018 Dünya İnsan Hakları Günü’ydü. İnsanın doğuştan sahip olduğu kişisel hak ve özgürlükleri tanımlayan, her insanın yasa önünde eşit olduğunu, işkenceye, kötü işleme ve onur kırıcı yaptırımlara/cezalara tabi tutulamayacağını duyuran ve kabul eden önemli bir gündü. İnsanın hak, hukuk, adalet ve özgürlüklerinin korunması gerektiğini savunan böylesine anlamlı bir günde Türkiye’de de bir insanbilimci / antropolog daha bu izbe dünyadan geçip gitti. Kimileri göçüp gitti, kimileri ebediyete göç etti, kimileri Tanrı’ya erişti, kimileri de öbür dünyaya göçtü, elini ayağını çekti derler ölenlerin ardından. Bu gibi ifadeler, özlü ve anlamlı sözler ölümü bir yok olma, bir son olarak algılamayıp tam tersine onu, sonsuzluğa geçiş noktası, mekân değiştirme (göç), taşınma olarak düşünüldüğünü göstermektedir.
Ama en önemlisi de geriye ne bıraktı sorusudur insanların kafasında dolaşan! Ölenin ardından yapılan cenaze merasimi, yas / matem törenleri, anma etkinlikleri, dinsel ritüeller vb., hep geride bırakılan her ne ise ona göre biçimlenir, yoğunlaşır ve duyurulur. Bizim toplumumuzda genellikle zenginlik (maddi), ün, unvan, saygınlık, iyilik-kötülük, siyasal kimlik; kısaca ölen kişinin toplumsal konumu ve rolleri bu uğurlama / yolcu etme törenlerinin, yapılan uygulamaların yoğunluğunun artıp eksilmesinde en önemli değerler, etkenlerdir.
Nerde ise cumhuriyetimizle yaşıt bir insanbilimci Bozkurt Güvenç; bu değerlerden hangisine daha yakındı ve onun kimliğini, kişiliğini, toplumsal konumunu, kısacası 92 yıllık ömrünü hangi etkenler biçimlendirmişti?
