Mustafa Kemal-İttihatçılık İlişkisi ve Konstantinopolis'teki Bizans Sarayları

[KanalKultur] - Toplumsal Tarih, ağustos 2006'da yayaınlanan 152. sayısında kapağını Konstantinopolis'teki Bizans saraylarına ayırıyor. Birçok efsaneye ve rivayete konu olan bu saraylarla ilgili bilgilerin yanı sıra, "Mustafa Kemal ve İttihatçılık İlişkisi", "İkinci Dünya Savaşı yıllarında Nazilerin Türk Basınını Etkileme Çabaları", Ecouen Şatosu Rönesans Müzesi'nde yer alan Osmanlı İznik Seramikleri gibi konular derinlemesine inceleniyor. Selanik'in nüfus ve görünüm itibarıyla Yunanlaşmasında önemli bir etken olan 1917 Selanik yangınının hikayesi, sosyal psikolog Muzaffer Şerif'in 1940'lı yıllarda Türkiye'yi terk etmesinin nedenleri, Anadolu'da sosyo-ekonomik hiyerarşinin ortaya çıkışı ile konut, ticaret, gömü ve takılardaki değişim, Latife Hanım'ın biyografisini yazan İpek Çalışlar ile söyleşi Toplumsal Tarih'in 152. sayısında yer alan konular arasında.

Derginin ağustos 2006 eki ise 20. yüzyıl başı Selanik haritası.

Sur İçinde İmparatorluk Mekanları - Konstantinopolis'teki Bizans Sarayları - Gülgün Köroğlu'nun kaleminden sur içindeki Bizans sarayları anlatılıyor: "Saray anlamına gelen, Lâtince palatium, Grekçe palation kelimesinin, Roma'da imparator sarayının yer aldığı Palatine Tepesi'nden kaynaklandığına inanılmaktadır. Burası 3. yüzyıla kadar Roma imparatorlarının resmi ikametgâhı olduğundan kelime literatüre bu şekilde girmiştir. Roma İmparatorluğu'nun doğudaki Hıristiyan bölümü olan Bizans'ta da saraylar, palation ya da hükümdar evi anlamına gelen basileos oikia gibi adlarla anılmıştır."

II. Dünya Savaşı Yıllarında Nazilerin Türk Basınını Etkileme Çabaları - Rıfat Bali, Amerikan elçilik arşivlerinden belgelere dayandırdığı bilgiler eşliğinde Nazilerin Türk basınını etkileme çabalarını gözler önüne seriyor: "II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'nin, güttüğü tarafsızlık siyaseti nedeniyle istihbaratçıların cirit attıkları bir ülke olduğu malumdur. Bu sadece istihbarat savaşının yaşandığı bir dönem değil, aynı zamanda Almanya'nın Türk basınını, siyasi ve entelektüel elitlerini etkilemek için yoğun bir propagandaya giriştiği bir dönemdir. Makalenin konusu, Ankara'da mukim Amerikan Askeri Ataşesi tarafından düzenlenmiş ve Amerikan Genelkurmay Başkanlığı Savaş Bölümü Askeri İstihbarat Bölümü'ne sunulmuş 4 Aralık 1944 tarihli, 'gizli' tasnifli bir istihbarat raporudur. Raporun içeriği, 'Türk basınını etkilemek isteyen Almanların gayretleri'dir. Kaynağı, 'sabık bir Alman Ajanı', güvenirlilik derecesi ise B-3'tür."

Mustafa Kemal-İttihatçılık İlişkisi Üzerine - "Bir İttihatçı İyi Dosttur, İki İttihatçıdan Korkulur…" - Ayşe Hür'den Mustafa Kemal ve İttihat Terakki ilişkisi üzerine bir yazı: "İttihatçılarla Kemalistlerin aynı ideolojik, kültürel ve siyasi cemaatin üyeleri olduğu bellidir. Milli Mücadele'nin örgütlenmesinde İttihatçıların önemli rolleri olmuştur. Mustafa Kemal ile İTF önderleri arasında en azından işin başında belli bir ittifak olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu süreç içinde hem eski İttihatçılar önemli bir dönüşüm geçirmişlerdir, hem de Mustafa Kemal bu ittifakın çizdiği çerçevenin dışına çıkmıştır. Bazı İttihatçılar eski liderlerine bağlıklarını sürdürürken, bazıları Mustafa Kemal'in ekibine dahil olmuşlardır."

152. sayıda Emel Seyhan'ın kaleminden "Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay", Yavuz Selim Karakışla'dan "Arşivden Bir Belge" ve Edhem Eldem tarafından hazırlanan "L'Illustration'dan Seçmeler" bölümleri de yer alıyor. [KanalKultur]