Eskiçağ'da Trakya ve Traklar

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları]
173 (2008), 96 S., ISSN 1300-7025

"Türkiye Trakya'sı, eskiçağ tarihi araştırmalarında diğerlerine göre daha az dikkati çekmiş bir bölgedir. Bu dosyanın amacı, hem bu bölgeye ilgi duyan okuyucularımıza Trakya eskiçağ tarihi hakkında ayrıntılı bilgi vermek, hem de Trakya hakkında çalışma yapan eskiçağ araştırmacılarının bölgeyi farklı bakış açılarından inceleme olanaklarına dikkat çekmektir."

[KanalKultur] - Toplumsal Tarih, 2008 yılında yayınlanan 173. sayısında, "Eskiçağ'da Trakya ve Traklar" dosyası ile okurlarıyla buluşuyor. Editörlüğünü Mustafa Sayar'ın yürüttüğü dosyada, "Ainos'ta Sikke Basımı ve Kazılarda Ele Geçen Sikkeler: Ainos Sikkeleri", "Marmara Ereğlisi'nde Bir İmparatorluk Yapısı: Hereaklia Bazilikası", "Trakya'nın Anıt Mezarları; Tümülüsler", "Thrakia Kentleri Sikkelerinde Agonlar" ve "Antikçağda Kuzey Ege'de Ticaret: Thasos Şarapları" başlıklı yazılar yer alıyor.

1952 yılında Hizmet Gazetesi'nin varlık vergisi ile ilgili yayını: Rıfat N. Bali'nin bu çalışması, çokpartili demokrasi dönemine girilmesinden itibaren tartışılmaya başlanan "Varlık Vergisi" uygulamasına ışık tutuyor: "DP'nin iktidara gelmesinden sonra da devam eden tartışmalar, kanunun kabul edildiği tarihte İstanbul Defterdarı olan Faik Ökte'nin hatıralarını yayınlaması vesilesiyle hızlanacaktı. Demokrat Parti yandaşı Hizmet Gazetesi, işte böyle bir ortamda, kanunun gayrimüslim vergi mükelleflerine keyfi ve ayrımcı bir şekilde uygulanması konusunda yayın yapacak, mağduriyete uğrayan mükelleflerle yapılan uzun mülakatlar yayınlanacaktı."

Cami, ordu, siyaset: 27 Mayıs İhtilali'ne dair bir hutbe: "Yıllar sonra Arap edebiyatı profesörü Ahmet Turan Arslan beyefendi, o her zamanki mütebessim haliyle ve 'sana göre bir vesika' demeyi de ihmal etmeden bana, ortadan katlanmış bir evrak uzattı (2 Kasım 2004). Hemen açtım ve kısmetime ne çıktı diye baktım. Başlığı ne çıksa beğenirsiniz: '27 Mayıs İnkılabının önemi hakkında hutbe'. Gel de böyle bir başlık taşıyan hutbeye 'Lâ havle...' çekme!!!"

İsmail Kara'nın yazısından Türkiye'de bir şekilde iktidara hâkim olanların kendi politikalarının inandırıcılığını artırmak amacıyla camiyi nasıl kullanmaya çalıştıklarını ve diyanet kadrolarının da, en azından bir kısmının, bu eğilime direnmediklerini ama Türkçe ezan gibi konulardan cidden tedirginlik duydukları anlaşılıyor.

Geçmişin araçsallaştırılması: Tarih ve kolektif bellek: Nuri Bilgin bu yazısında, 1893 yılında Fransa'nın Aiges-Mortes kentinde İtalyan ve Fransız işçiler arasındaki gerginlik neticesinde çıkan olayları çıkış noktası alarak bellek, toplumsal bellek ve tarih ilişkisi üzerinde duruyor:

"Kolektif belleğin bir biçimi resmi bellekse, diğer biçimi 'canlı bellek'tir. Bu bellek, olayları yaşayanların oluşturduğu ve daha ziyade maruz kalınan bir bellektir; olayların kurban veya faili olarak yükünü çeken, ağırlığını taşıyan, acı ve ıstırabını hissetmiş, tehdit ve korkusunu duymuş, şerefini veya utancını paylaşan insanların inşa ettiği bellektir. Bu bellek, zaman içinde sürekli evrilmesi, değişim ve dönüşümler geçirmesi nedeniyle 'canlı bellek'tir. Kolektif belleğin bu iki biçiminden birinde geçmişin seçilmesi, ikincisinde ise geçmişe maruz kalınması söz konusudur."

Bir görüşme ve iki belge: Merhum "Eczacı" Vasıf Onat: Mete Tunçay'ın hazırladığı makalede, 1920'li yılların ilk yarısında Dr. Şefik Hüsnü (Değmer) önderliğindeki Aydınlık Dergisi çevresi, İstanbul Komünist Grubu ve Türkiye Komünist Partisi'nin yönetici kadrosu içinde yer almış, Moskova'da Kızıl Profesörler Okulu'nda öğrenim görmüş Eczacı Vasıf ile gerçekleştirdiği görüşme yer alıyor. Tunçay'ın makalesinde Eczacı Vasıf'ın Rusya Devlet Sosyal-Siyasal Tarih Arşivi'nde (RGASPI) bulunan şahsi dosyasından iki örnek aktarılıyor: Vasıf'ın TKP'deki üyeliğinin Rus Komünist Partisi'ne devredilmesi için yazdığı dilekçe ve Lenin Okulu'na girince Eylül'de doldurduğu anket.

Toplumsal Tarih bu sayısında da pek çok nitelikli çalışma, geniş güncel yelpazesi, "1908 Yılı Karikatürleri", "Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay", "L'illustration'dan Seçmeler", "Resimli Roman" gibi düzenli köşeleri ile okurlarıyla buluşmaya devam ediyor. [KanalKultur]

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 173 (2008), 96 S., ISSN 1300-7025