 |
| Julia Pardoe: Sultanlar Şehri İstanbul. Gravürler: William Henry Bartlett, Çeviren: Banu Büyükkal, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010, 678 S., ISBN 978-9944-88-652-9 |
İngiliz yazar Julia Pardoe'nun (1806 - 1862), 1836'da 10 ay kaldığı İstanbul'u önyargısız bir yaklaşımla anlattığı ve yayınlandığı zaman büyük ilgi gören "The City of the Sultan" (1836) adlı kitabı, William Henry Barlett'in (1809 - 1854) muhteşem gravürleri ile "Sultanlar Şehri İstanbul" adıyla, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası'nın katkılarıyla Türk okuruyla buluşuyor.
İngiliz yazar Julia Pardoe, 30 aralık 1835'te İngiliz ordusunda subay olan babası Thomas Pardoe ile birlikte İstanbul'a gelir. Pardoe geldiğinde, Yeniçeri Ocağı'nın olaylı bir biçimde kaldırılmasının üzerinden neredeyse on yıl geçmiştir, Tanzimat Fermanı'nın okunmasına ise üç yıl vardır. Osmanlı İmparatorluğu, yüzyıllardır yerleşmiş kurumları ve toplumsal yapıları söküp atarak modernleşme yolunda ilerlemektedir. Pardoe, Sultan II. Mahmud dönemi İstanbul'unda on ay kalır. Asırların saltanat şehri de sakinleri de onu büyüler. Ülkesinde romanları ve seyahatnameleriyle zaten bir şöhret edinmiş olan Pardoe, bu büyüleyici seyahatinden İstanbul'la ilgili üç ciltlik bir seyahatname yaratır. "Sultan'ın Şehri ve Türklerin Hayat Tarzı" adıyla yayımladığı bu eser, İngiltere'de büyük ilgi görür ve tekrar tekrar basılır.
Julia Pardoe daha sonra eserini gözden geçirerek yeniden kurgular, güncelleştirir, kısaltır. Bu yeni eser, döneminin ünlü gezgin çizeri William Henry Bartlett'in bu yeni çalışma için çizdiği 90'a yakın gravür ve bir haritayla birlikte "Beauties of the Bosphorus" (ilk baskısı 1839) (Boğaziçi'nin Güzellikleri) adıyla yayınlanır. Bu kitap da en az ilki kadar ilgi görerek tekrar tekrar basılır.
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'nın Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası'nın katkılarıyla yayınladığı "Sultanlar Şehri İstanbul", Julia Pardoe'nun ilk kitabının metniyle ikinci kitabının gravürlerini bir araya getirerek bir ilke imza atıyor.
Pardoe'nun, aynı zamanda çağının iyi bir edebiyat örneği de olan bu eseri, Türklere karşı önyargısız yaklaşımı ile dikkat çekiyor. İstanbul'da gördüklerini ve tanıdığı insanları safdil bir hayranlıkla ve romantizmle yoğurarak anlatan Pardoe, artık birkaç büyük binası dışında tümüyle tarih olmuş bir İstanbul ile tanıştırıyor bizi... Paşa konaklarındaki bayram hazırlıklarından günler ve geceler süren saltanat düğünlerine, Harbiye Mektebi'nin çiçeği burnunda talebelerinden sıvaları henüz kurumuş Selimiye Kışlası'nın koridorlarına, Pera sosyetesinin dedikodularından mezarlıklarda olanca hızıyla süren halk şenliklerine, Esma Sultan Sarayı'ndan padişahın Ayasofya'daki Cuma Selamlığı'na, hamam sefalarından balo salonlarına rengârenk, rüya gibi bir İstanbul... Üstelik Bartlett'in 90'a yakın gravürü, tarihe karışmış bu İstanbul'dan sahneleri gözümüzde canlandırmamıza yardımcı oluyor.
İş Bankası Kültür Yayınları'ndan yapılan açıklamada, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti faaliyetlerine bir katkı olarak yayınlanan bu esere, içeriğine yakışır biçimde yayımlanması için Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası'nın hak ettiği desteği verdiği ve ortaya benzersiz bir çalışma çıktığı belirtildi. Kâğıdı yurt dışından özel getirtilen, bez cildi yaldız baskılı kitap, 21x29 cm boyutunda, özel kutusunda kitapseverlerin beğenisine sunuluyor.
Julia Pardoe
1806'da Yorkshire'da doğdu. Genç yaşta edebiyatla ilgilenmeye başladı. Yazarlığının yanında aynı zamanda bir şair, tarihçi ve gezgindir. Çok yönlü oluşu ve üretkenliği ile tanınan Pardoe'nun günümüz okurlarınca en çok bilinen eseri babası Thomas Pardoe ile yaptığı İstanbul seyahati üzerine yazdığı seyahatnamelerdir. [KanalKultur]
Julia Pardoe: Sultanlar Şehri İstanbul. Gravürler: William Henry Bartlett, Çeviren: Banu Büyükkal, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010, 678 S., ISBN 978-9944-88-652-9
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder