Anadolu'nun Kayıp Şarkıları | Lost Songs of Anatolia

Anadolu'nun Kayıp Şarkıları | Lost Songs of Anatolia;
Yönetmen ve Yapımcı: Nezih Ünen;
Görüntü Yönetmenleri: Aras Demiray, Behiç Gülsaçan;
Türkiye, 2008, 94' (DigiBeta ve DVD), 97' (35mm),
Hdv ve Dv, 35mm (renkli), DigiBeta (renkli);
Türkçe ve şarkı sözlerinde çeşitli diller
(İngilizce altyazılı)

[KanalKultur] - Antik kültürleri, imparatorlukları, mitolojileri ve yaşanmış görkemiyle dünyada eşi benzeri olmayan Anadolu'nun 10 binyılı aşan bir geçmişten kalma egzotik mekanları ve insanları arasında yaşanan bir müzikal yolculuk.

Anadolu'nun Kayıp Şarkıları, bir müzikal-belgesel olarak belki de türünün ilk örneği: Anadolu halkının kendi mekanında ve provasız kaydedilen otantik performansları, 20 benzersiz şarkı halinde yeniden düzenlenirken bazıları ise orijinal halinde bırakılmış.

Bu yolculuk, müzik ve kültürün nasıl olup da hayat, coğrafya ve çalışma ortamından türediğini gözler önüne sererken, Anadolu'nun zengin kültürleri de müzik, dans ve ritüeller temelinde keşfediliyor. Bu insanları saran ve yaşam biçimlerini etkileyen büyüleyici çevre de filmin şiirsel anlatımına katkıda bulunuyor.

"Anadolu'nun Kayıp Şarkıları" için yönetmen Nezih Ünen şunları kaydediyor:

"Filme başladığımız gün ekibime 'Bir senaryomuz yok, Anadolu yazacak, biz de çekeceğiz' demiştim. Öyle de oldu! Antik uygarlıklardan kalma bu yorgun ve yıpranmış kültürler diyarında bu filmi çekme tarzım her şeyin kendiliğinden gelişmesine izin vermek ve insanların hikayelerini şarkılar, ritüeller ve danslarla anlatmasına yardım etmekti.

Anadolu'da yaşadığım yolculuk bana çok değerli bir sanatsal kaynak sağlamakla kalmadı, sahip olduğumuz zenginliğin sandığımdan da fazla olduğunu gösterdi. Yapacak çok iş vardı ve bu işleri yapmak için büyük bir heyecan ve heves duyuyordum. Bu filmin yönetmenliğine girişmeden önce uzun yıllar müzik yapmış biri olarak hep Anadolu kültürlerinin yeni müzik tarzları yaratmak için büyük bir potansiyal taşıdığını düşünmüşümdür. O yüzden ilk amacım, Anadolu insanlarının otantik icralarından yola çıkarak türünün ilk örneği bir sinema filmi yapmaktı. Bu film bir müzikal olacak, ancak malzemesini bir hikayeden değil, gerçeklerden alacaktı.

Dünyaya ilan edilmesi gereken bir gurur vardı. Sanat ve popüler kültür alanında yıllarca bizi kendine hayran bırakan batı kültürüne, bizim de söyleyecek bir sözümüz vardı.

10.000 yıllık bir tarihten gelen, popüler kültürün bilmediği son büyük uygarlık!

Batılı değerlerin yükselişiyle ve küreselleşmenin telaşında unutulmaya yüz tutmuş bu topraklar aslında çarpık gelişmenin açtığı yaraları iyileştirmeye, soruların cevaplarını vermeye çoktan hazırdı. Anadolu bize ihtiyacımız olan tüm sevgi, takdir ve onuru kazandıracak kadar zengindi ama biz bu zenginliği hak etmeliydik!

Hak etmek için ise fazla birşey istemiyordu bizden. Ona ne verirsek bize fazlası ile vermeye hazırdı.

Sevgi, takdir ve onur!"

Filmin çalışmalarına 2002 yılında başlanmış. Filmin yapım sürecinde Anadolu iki defa tamamen gezilmiş. Daha sonra da çeşitli yerlere defalarca çekim için gidilmiş. Toplam 350 saatten fazla çekim yapılmış. Tüm araçlar toplam 40.000 km. üzerinde yol kat etmiş. 121 ayrı mekanda 133 performans çekilmiş. Bunlardan 43 adedi filmde yer almış. Montaj 4 yıl sürmüş. Müziklerin düzenlemesi 3 yıl; filmin yapımı toplam 5 yıl sürmüş. Çekimler Anadolu'nun bütün bölgelerini kapsamış. Bunlar arasından yapılan zorlu seçimler sonucunda filmde yer alacak olanlar seçilmiş.

Özetle: Düzce'de Çerkes oyunları, Tokat'ta semah ve türkü, Trabzon'da horon, Rize'de Hemşin türküleri ve atma türkü, Artvin'de çoksesli Gürcü şarkıları, Kars'ta aşık atışması ve Çoban'ın aşk şarkısı, Bingöl'de kartal dansı, Tunceli'de Bektaşi türkü, Muş'ta Dengbej, Diyarbakır'da pamuk işçilerinin iş şarkısı, Mardin'de Süryani ilahileri, Midyat'ta halk şarkıları ve Harran'dan görüntüler, Urfa'da gazel, Gaziantep'te Barak havası, Hatay'da ipek üreticisinin iş şarkısı, Silifke'de türkü ve Kırtıl semahı, Kırıkkale'de bozlak, Denizli'de Karacaoğlan türküsü ve Zeybek, Burdur'da Yörük kemane ve sipsi ile aşık-maşuk oyunu, Muğla'da Roman davul-zurna, Bursa'da kılıç - kalkan'ın yanısıra İstanbul'da çekilen Ermeni ve Rum şarkıları ile sema yapan dervişler filmde yer alan başlıca performanslar olmuş.

Nezih Ünen

Bursa'da doğdu ve 18 yaşında üniversite eğitimi için İstanbul'a taşınana kadar burada yaşadı. Okul yıllarında müzik ve fotoğrafla yakından ilgilendi. Boğaziçi Üniversitesi'nde mühendislik okurken çeşitli fotoğraf sergilerinde yer aldı ve aynı zamanda müzik ve tiyatro çalışmalarında bulundu.

Mezuniyet sonrası, yaşamını müzikle kazanmaya karar verdi. Belli bir türde uzmanlaşmak yerine daima yeni fikirler yaratmaya ilgi duydu. Çalışmalarının ortak noktası, farklı müzik tür ve kültürlerini kendine özgü biçimde birleştirmekti.

Besteci, yapımcı, aranjör ve yorumcu olarak geçen 20 yıllık müzik kariyerinde çeşitli video klipler ve film müzikleri yapma fırsatı da buldu. Bu deneyimlerden aldığı cesaretle ilk filmi "Anadolu'nun Kayıp Şarkıları"na başladı. [KanalKultur]

Anadolu'nun Kayıp Şarkıları / Lost Songs of Anatolia; Yönetmen ve Yapımcı: Nezih Ünen; Görüntü Yönetmenleri: Aras Demiray, Behiç Gülsaçan; Türkiye, 2008, 94' (DigiBeta ve DVD), 97' (35mm), Hdv ve Dv, 35mm (renkli), DigiBeta (renkli); Türkçe ve şarkı sözlerinde çeşitli diller (İngilizce altyazılı); Yapım: Nezih Ünen Productions; Müzik: Nezih Üren; Ortak Yapımcı: Hasan Aslanoba; Uygulayıcı Yapımcılar: Mahir Altundağ, Vedat Atasoy; Kamera: Ulaş Beşoklar, Blagoy Toprakidis, Tayman Tekin, Sevdan Şenkulak, Gürcan Öztürk, Cumhur Ayar; Kurgu: Nezih Ünen; Yönetmen Yardımcısı: Seçil İssi; Fotoğraf: Gürcan Öztürk, Şenol Durmuş, İzzet Keribar; Kültürel Araştırma: Simin Girişmen, Sami Solmaz, Gürcan Öztürk, Ada İmamoğlu, Erman Meç; Müzikoloji Danışmanları: Hasan Saltık, Birol Topaloğlu, Melih Duygulu, Oğuz Elbaş, Ahmet Mortaş; Stüdyo Müzisyenleri: Vokal / Aynur Haşhaş; Bas Gitar / Alp Ersönmez, İsmail Söyberk; Gitar: Gültekin Kaçar, Murat Çekem, Sarp Özdemiroğlu, Sarp Maden; Perküsyon: Cengiz Ercümer, Mehmet Akatay; Asma Davul: Özcan Gök; Kaval: Osman Aktaş; Ud: Yurdal Tokcan; Balaban: Ertan Tekin; Kanun: Göksel Baktagir; Klarnet: Bahattin Lekesizgöz; Ney: Eyüp Hamiş; Klavye: Artun Sürmeli; Kayıt: Sarp Özdemiroğlu; Miks: Mustafa Öztürk; Stüdyo Dansçısı: Merve Bilaloğlu; Oyuncular: Cemile Yıldırım, Çetin İçten, Osman Turan, Osman Efendioğlu, Cevahir Şerbetçi, Mustafa Metin, Cevdet Öztopal, Halil Er, Mehmet Bedel, Mehmet Çeler, Kırtıl Türkü Topluluğu, Muhammet Demir, Ceyhun Demir, İsmail Özdemir, Denizli Zeybek Ekibi, Behzat Yurt, Ali Kara, Mehmet Demir, Bingöl Halk Oyunları Ekibi, Madine Özen, Durudere Köy Halkı, Orhan Karadayıoğlu, Mahmut Karataş, Sabri Yokuş, Herkül Boncuk, Ali Bilgiş, Mustafa Uğur, Şahin Uğur, Aymet Elmastaş, Yaşar İli, Fahrettin Güçtekin, Selahattin Güçtekin, Nurdoğan Demir, Tonya Otantik Halk Dansları Topluluğu, Şevki Özgen, Sevim Seyhan, Meryem Seyhan, Zekiye Bakır, Teyhane Alkan, Ufuk Altay, Firdevs Altay, İsmail Turan, Macahela Polifonik Şarkılar Topluluğu, Bostanköy Çerkes Topluluğu, Atmet Yurt, Ahmetalan Köy Halkı, Diyarbakır Pamuk Tarlası İşçileri, Hasan Büyükaşık, Mehmet Şah Türküz, Zihni Aydın, Bursa Kılıç Kalkan Ekibi, İbrahim Kaan Dalkıran, Nasra Şimmeshindi, Yerçanik Perseğyan, Ani Dionyan, Yannis Saoulis Grubu, Ahmet Naci Yoluk, Latif Elen, Ömer Elen, Kırtıl Köy Halkı, Nevşehir Semazen Topluluğu, Samin Bahceban