[KanalKultur] - "Evliya Çelebi" Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi'nin 10. sayısına "özel" konuk oldu.
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi'nin 10. sayısında Mehmet Ali Ünal, "Evliya Çelebi'ye Göre Bir Osmanlı Veziri: Seydi Ahmed Paşa" [An Ottoman Vizier According to Evliya Çelebi: Seydi Ahmed Pasha] başlıklı makalesinde Evliyâ Çelebi'nin verdiği bilgiler çerçevesinde 17. yüzyılın mâruf simâlarından sarayda eğitim görmüş, sancakbeyiliği, beylerbeyilik ve vezirlik rütbelerine yükselmiş; savaşlara katılmış; "devrin kahramanlarından"; aynı zamanda zalim bir şahsiyet olup görev yaptığı yerlerde reâyâya yaptığı zulümlerle tanınan; Köprülü Mehmed Paşa ile giriştiği iktidar mücadelesini kaybedip padişah emri ile 1661 yılında öldürülen Seydi Ahmed Paşa'yı konu ediniyor.
Jean-Louis Bacqué-Grammont ise, "Hayranlık Uyandıran Kültür Şokları: Batı Avrupa'dan ve Osmanlı'dan Birkaç Örnek" [Le Choc Des Cultures Décliné à L'admiratif: Quelques Exemples Ouest-Européens et Ottomans] başlıklı makalesinde, içinden çıktığı kültürün az çok ayrıcalıklı ve yüksek mevkisinde bulunup başka kültürlerin üretebildiği muhteşem eserleri keşfeden herhangi birinin tavrının incelenmesini ele almayı öneriyor; ünlü Angkor-Vat Tapınağı hakkında İberik yarımadası ve Fransız bakışlarıyla Evliyâ Çelebî'nin Piramitler veya bugün Slovakya'da bulunan Košice'deki büyük orglar hakkındaki bakışını yan yana koyuyor.
Mehmet Yaşar Ertaş, "Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Yollar: Kaldırımlar, Köprüler ve Kervansaraylar" [The Roads in the Seyahatname of Evliya: Highways, Bridges and Caravanserais] başlıklı makalesinde Evliya Çelebi'nin Osmanlı dünyasını her yönüyle kaleme aldığı seyahatnamesinde yıllarını geçirdiği yolları, kaldırımları, caddeleri, köprüleri, hanları ve kervansarayları anlatımına bakıyor; onun yola ilişkin verdiği her türlü bilgiyi değerlendirerek Osmanlı yollarının temel unsurlarını irdeliyor.
Nurettin Gemici, "Evliya Çelebi Medine'de" [Evliya Çelebi in Medina] adlı çalışmasında Evliya Çelebi'nin Mekke-Medine Seyahatinin rotası konusunda bilgiler verirken; onyedinci yüzyılda Medine'nin idari, tarihsel, kültürel, geleneksel ve etimolojik yapısı, şehirde günlük yaşam konusuna da değiniyor.
Yasemin Beyazıt, "Evliya Çelebi'nin Sunduğu Önemli Bir Portre: Bitlis Hanı Abdal Han" [An Important Portrait as Presented by Evliya Çelebi: Abdal Khan of Bitlis] başlıklı makalesinde, Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde geniş bir şekilde ele alınan Bitlis Hanı Abdal Han portresini inceliyor. Han'ın kişisel özellikleri, hünerleri, siyasi ve kültürel portresi üzerinde duruyor. Abdal Han anlatısı, sadece Han'la ilgili bilgi vermekten öte Osmanlı Devleti'nin bölgedeki politikalarının ve bölgenin dinamiklerinin anlaşılması açısından ipuçlarıyla dolu tarihî-edebî bir malzeme özelliği de taşıyor.
Mehmet Yaşar Ertaş ve Kağan Eğnim, ortaklaşa kaleme aldıkları "Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Hastalıklar" [Diseases in the Evliya Celebi's Travelbook] başlıklı yazısında, XVII. yüzyılda Osmanlı ülkesinde görülen hastalıklar, tedavi yöntemleri, sağlık kurumları ve toplumdaki sağlık bilgileri konusunda büyük bir birikimi ihtiva eden Seyahatname'deki verilerden hareketle, Osmanlı toplumundaki sağlık sorunları üzerine odaklanıyor; hastalar ve hastalıklar ile toplumun hastalıklara yaklaşımını açıklamaya çalışıyor.
Selim Parlaz, "Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde Cenova ve Cenovalılar" [Genoa and the Genoese in Evliya Çelebi's Travelbook] adlıı makalesinde, Evliya Çelebi'nin 1635 yılında İstanbul'dan başlattığı ve yaklaşık yarım asır süren seyahati sırasında Anadolu'da, Karadeniz ve Ege Adaları'nda ticari ve denizcilik faaliyetleriyle öne çıkmış olan Cenevizlileri ve Osmanlı coğrafyasındaki Ceneviz varlığının durumunu, tarihi mirasını ve XVII. yüzyıldaki yansımasını konu ediniyor.
Türkan Erdoğan, "Alexander W. Kinglake'in Eothen Adlı Seyahatnamesinde Doğu-Batı İmgesi ve İnsan Tasvirleri" [East-West Image and Human Descriptions in Alexander W. Kinglake's Eothen] başlıklı yazısında, eleştirel söylem çözümlemesinden yararlanarak, 19. yüzyılda oryantalizmin dönüşüm sürecine tanık olan İngiliz seyyah Alexander William Kinglake'in Eothen adlı seyahatnamesinde Doğu-Batı imgesinin ve insan tasvirlerinin hangi temsiller ve bağlamlar aracılığı ile inşa edildiğini irdeliyor. A. W. Kinglake, 19. yüzyıl siyasal-ideolojik oryantalizmin İngiliz seyahat edebiyatında önemli temsilcilerinden biri. Basımı 1844 yılında gerçekleştirilen Eothen, yazarın 1834-1835 tarihleri arasında Osmanlı topraklarına yaptığı seyahati konu ediniyor. Eleştirel bir dilin hakim olduğu eserde Batı; teknolojik ilerlemenin ve değişmenin sembolü iken Doğu; geriliğin ve durağanlığın sembolü olarak ele alınıyor. Din unsuru, Doğu / Osmanlı-Batı / Avrupa imgesinin ve kişi tiplemelerinin inşasında temel kurucu öğe olarak karşımıza çıkıyor.
Bekir Biçer de "Seyyahların Gözüyle Türkistan'ın İstilası" [The Invasion of Turkistan Through the Eyes Traweller] başlıklı yazısında, seyyahların gözüyle Türkistan'ın istilası konusunu ele alıyor. Makalede, onüç ayrı seyyahın gezi notlarına yer veriliyor. Seyyahların işgalle ilgili yazıları bir araya getiriliyor. Seyahatnâmelere göre Türkistan'ın istila hazırlıkları, aşamaları ve gerekçeleri ele alınıyor... [KanalKultur]
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10 (2011), iii + 145 + vii S., ISSN 1308-2922
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder