Kotodama (言霊, ことだま); 'Sözün ruhu', 'eşyanın ruhu' anlamına geliyor. Japonya'da kadim çağlardan beri olan bu inanışa göre sözün büyüsel, ruhani gücü bulunuyor. Bu güç, söze dökülen şeyin gerçekten olmasını sağlıyor.
İstanbul (イスタンブル); İstanbul… Büyülü bir şehir. Kat kat birikmiş bir zaman var bu şehirde geçmişten günümüze ulaşan. Geçmişi ve bugünü insanı şaşırtıyor, kendine hayran bırakıyor. Onu görmek, şehrin izin verdiği kadar… Her bakan kendi hayal ettiği şehri görüyor. Daha tarihte hiç kimsenin İstanbul'u bir diğer kişininkiyle aynı olmamıştır. (Hajimari 2015: s. 215-216)
Hajimari (はじまり); sözcük anlamı olarak başlangıç demek. Kitarō'nun ünlü efsanevi Kojiki albümünün ilk parçasının ismi gibi biraz mitolojik bir başlangıcı da çağrıştırıyor... Bu başlangıçla bu büyülü şehre, 'sözün ruhu' dokunuyor.
Kotodama İstanbul - Hajimari 2015, 70 kişinin katkısıyla oluşturulmuş. Kitaptaki yazıların, içerik olarak her iki ülkede de her kesimden okuyucuya hitap edecek bir üslubu var. İlham verici, hayret uyandırıcı pek çok çalışma Türkiye'de ve Japonya'da okuruna ulaşıyor.
Kotodama İstanbul - Hajimari 2015 bir proje. Projenin kurucusu Japonolog Esin Esen. Projeye destek veren onursal kurucular Türkiye'de Japonya çalışmalarını başlatan önemli isimlerden Prof. Dr. Selçuk Esenbel, Türkiye'nin ilk Japon dili ve edebiyatı profesörü Prof. Dr. Ayşe Nur Tekmen ve Japonya'da Türkiye temalı kitaplar yazan yazar Etsuko Shindō. Projenin gerçekleşmesi Arkeoloji ve Sanat Yayınlarının sahibi Nezih Başgelen'in destekleriyle olmuş. Kitabın editörlüğünü Türkolog Ikuko Suzuki ve Japonolog Esin Esen yapıyor. Kitabın sunuş yazısı Murat Gülsoy'a ait.
Kitabın iki kapağı var. Japonca ve Türkçe. Japonca kitaplar tersten başladığı için Türkçe kitaplarda arka kapak olmasına alıştığımız kısım Japonca ön kapak. Japonca kapakta minyatür sanatçısı Japon Rie Kudō'nun eserleri bulunuyor. İki ayrı minyatüründen oluşan bir kolaj. Türkçe bölümün kapağı ise Japon mürekkep resmi sanatı olan sumi-e tarzında yapılmış iki resmin kolajı. İlk Türk sumi-e sanatçısı Aynur Küçükyalçın'ın eseri. Japon kültürünün önemli sembollerinden olan kiraz çiçeklerinde yüzen Hacivat ve Karagöz imgesi etkileyici. Her iki kapağın yarattığı imge ve kültür etkileşimi de akılda kalıyor.
Murat Gülsoy'un sunuş yazısı, Hiroşima Sevgilim filmi üzerinden yaşadığımız çağda yaşadıklarımız karşısında yeni bir dil bulma umudunu aktarıyor. Yazarın sözcükleri 'sözün ruhu'nu da yansıtıyor.
Eserin başlangıcında her iki ülkede de alanın dikkat çeken isimleri yer alıyor.
Türkiye'de Japonya çalışmalarının önemli isimlerinden Prof. Dr. Selçuk Esenbel ile Türkolog Sayoko Numata yaptığı röportajda, Japonya'dan bakan sorularla Esenbel'in hayat hikayesini, Japonya'daki yaşamını ve Japonya çalışmaları alanı ile ilgili yorumlarını aktarıyor.
Türkiye'nin ilk Japon dili ve edebiyatı profesörü Prof. Dr. Ayşe Nur Tekmen röportajı... Tekmen'in Japonya çalışmalarına bakışı, kendō çalışmaları ve alanın geleceği ile ilgili düşünceleri bu alanda ilerlemek isteyen herkese ışık tutacak sözcüklerle yol alıyor.
Türkiye'deki Japonya çalışmalarının bir diğer önemli ismi Prof. Dr. Nalan Kabay ile JİKAD başkanı Arzu Yücel'in yaptığı röportaj keyifli, ilham verici anıların bize ulaşmasını sağlıyor.
Çalışmalarını Türkiye üzerine sürdüren Japon antropolog Prof. Dr. Noriko Nakayama, Türkiye'yi bilimsel çalışmalarında alan olarak seçmesinin hikayesini sıcak bir dille anlatıyor.
Doç. Dr. Murat Dündar'ın Mimarlık Fakültesindeki başarılı öğrencileri her yaz Japonya'ya mimari eğitimine götürmesinin öyküsünü anlatan yazı Japonya-Türkiye çalışmalarında ne kadar farklı alanlarda çalışmalar yapıldığını da gözler önüne seriyor.
Çeviribilim çalışmaları için Türkiye'ye gelmiş Prof. Dr. Judy Wakabayashi'nin İstanbul izlenimleri; Türkiye-Japon etkileşimde müzik yapan, Koto sanatçısı Atsuko Suetomi'yle müziği üzerine sohbet; 2003 yılında Japonya'daki Türkiye yılında, bisikletiyle Japonya'nın en güneyinden en kuzeyine geçen Caner Gurellier'in anıları; Japonya yazar Etsuko Shindō'nun Japon kamishibai tiyatrosunu (kağıt tiyatrosu) bir Türk köyündeki çocuklarla sergilemelerinin ilgi çekici öyküsü...
Mimar Yasemin Tarhan, ünlü Japon yazar Tanizaki'nin eserleri üzerinden 'yami' kavramı; Türkolog Iku Nagashima, Osmanlı Tarihine ilgi duymasını sağlayan mangaları ele alıyor. Amerikalı haikucu Charles Trumbull İstanbul'daki haiku şiiri yolculuğunu; Ayşegül Arkan, kendi Kushimoto hikayesini anlatıyor.
Türkolog Ryō Miyashita, Osmanlı tarihi üzerine bilimsel araştırmalar yapıyor. Kahveye Asya'nın iki ucundan bakan bir yazı... Hayri Öznur Çilingiroğlu'nun yazısı ve sağladığı resimler Türk-Japon ilişkileri tarihine katkı sağlıyor. 1970'lerde Dolmabahçe Sarayı'nda Yamada Torajirō'nun oğlu tarafından düzenlenen çay töreninin Türkiye'deki organizasyonunu düzenleyen Çilingiroğlu bu anılarını aktarıyor.
Kaori Gotō'nun antik Anadolu'da yemek, 'garum' konusundaki yazısının Türkçe özeti yer alıyor. Tam metin Japonca bölümde. Sevda Kali Ergener, şiirsel bir üslupla 1999'da Türkiye'ye ‘tam Güneş tutulması'nı izlemeye gelen bir Japon grubun yaşadıklarını ve o dönemle ilgili kendi anılarını aktarıyor.
Türkolog Ikuko Suzuki'nin, Ahmet Haşim'in 1926 yılında Türkçeye çevirdiği, Japon çay sanatını anlatırken Japon düşüncesi ve estetiğini de aktaran eseri Çay Name'yi ele aldığı yazısı alana yeni ışıklar sağlayan bir çalışma! Tuğba Soyak Scarpa Japonya'da tiyatro eğitimi almış bir Japonolog. Kendi tiyatro hikayesini anlattığı yazısıyla esere katkı sunuyor.
Türkiye'ye dair pek çok eser vermiş olan yazar Sachiko Shibusawa, Türk ve Japon kültürlerindeki misafirperverliğe dair, yüzlerce yıl öncesine dayanan örnekler vererek insanlığa bir çağrıda bulunuyor…
Kotodama İstanbul'un en küçük yazarı Ela Nazlı Gürdal'ın annesi Hayat Gürdal tarafından kağıda aktarılan yazısı. Küçük bir kızın Japon dünyasıyla etkileşimini anlatıyor.
2011 yılında Büyük Doğu Japonya depreminden dört ay sonra görevli olarak Tokyo kitap fuarına katılmış olan Japonolog Gülzemin Özrenk Aydın, fuardan izlenimlerini bizimle paylaşıyor.
Hayatının dört yılını Tatarlar üzerine yaptığı sözlü tarih çalışması için İstanbul'da geçiren Türkolog Sayoko Numata, İstanbul'dan ayrılmak üzere olduğu bu günlerde bir mektupla veda ediyor.
Yaşamını Japonya'da sürdürmekte olan Vaner Alper, Japonya'daki Türk Ticaret ve Sanayi Odası bünyesinde çıkardıkları Japonca-Türkçe iki dilli dergiden bahsederken, buradaki Türk topluluğuna da değiniyor. Türkiye'den Japonca yayın yapan TRT Japonca'nın Japonca Masası Şefi Ryōko Asano'dan bu oluşumun öyküsü.
Japon Yapmış! kitabının yazarı Onur Ataoğlu, Türkiye'de Japonlar için çok kullanılan bir çeşit slogan haline gelmiş bu ifade üzerinden Japonya'yı anlatıyor. Ayumi Takeda, Anadolu müziği üzerine çalışmalar yapıyor. Müziği Almanya, Japonya, Türkiye üçgeninde ele alıyor.
JİKAD Başkanı Arzu Yücel, Japan Airlines (JAL) Vakfının, Japon geleneksel şiiri haikuyu 6-15 yaş grubundaki çocuklar ile buluşturmak amacıyla iki yılda bir düzenlediği Dünya Çocukları Haiku Yarışmasının Türkiye ayağından söz ediyor. Türkiye üzerine resimler yapan Japon ressam Ikuko Kogure'nin resimleri de okurla buluşuyor…
İstanbul Go Okulu'nun kurucusu Mehmet Emin Barsbey, Türkiye'de 'Go' oyunundan bahsediyor.
Junta Akamatsu'nun 1997 yılında yayınlanan Türkiye'de Yaşamak Gezmek: Türkiye'de Japonya'yı Düşünmek adlı eserinin giriş yazısı, Türkiye'yi seven bir iş adamının gözünden… Yazar Havva Mutlu'nun kaleminden,Türkiye'nin ilk Japonca rehberi Emine Ataman Koç'un hikayesi. Tomoe Tsuchiya'nın yazısı, bir Japon turizmcinin gözünden Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilen Bursa izlenimleri. Sema Başgelen'in satırlarından Japon şair Mutsuo Takahashi'nin Ege Denizi'ne fısıldadığı Japonca Homeros… Bir Türkiye aşığı olan Yoko Jitsukawa'dan kendi Türkiye hikayesi...
Safranbolu üzerine araştırmaları olan Chieko Adachi, Safranbolu evleri üzerinden Türk ve Japon evlerini karşılaştırıyor. Japon felsefesi üzerine çalışmalar yapan Soner Özdemir, felsefe ve doğa üzerinden Japonların algısına bir bakış sunuyor.
Japonolog Esin Esen İstanbul'da sözün ruhunun izini sürüyor… @kanalkultur
Kotodama İstanbul - Hajimari 2015. Arkeoloji Sanat Yayınları, Türkçe / Japonca, İstanbul 2016, Türkçe 238 S., ISBN: 9786053963677
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder