Beyaz Atlı Fatih ve Necmettin Erbakan Plakları

Toplumsal Tarih eylül 2015'te yayınlanan 261. sayısında Edhem Eldem’in “İstanbul’un Beyaz Atlı Fatihi: Tarihte Gerçek Konusunda Küçük Bir Araştırma” başlıklı yazısını kapağa taşıyor. İstanbul’da işgal orduları komutanı General Franchet d’Espèrey’nin, 8 Şubat 1919’da düzenlenen geçit töreniyle Beyoğlu’na girişi Türk tarih yazımında şoven bir üslupla anlatılır ve kimi ayrıntıları olduğundan farklı aktarılır. Eldem yazısında bu çarpıtmanın kaynaklarını araştırıyor. Bu makaleye kapakta Aydan Çelik’in ilüstrasyonu eşlik ediyor.

Edhem Eldem “Torosyan Tartışmasını Bitiren Bir Derleme: Tarih, Otobiyografi ve Hakikat” başlıklı diğer yazısında, Ayhan Aktar’ın Tarih, Otobiyografi ve Hakikat: Yüzbaşı Torosyan Tartışması ve Türkiye’de Tarihyazımı adlı kitaptaki makalesinde kendisine yönelttiği saldırılara cevap veriyor.

Zafer Toprak, “Nâzım Hikmet’in ‘Putları Kırıyoruz’ Kampanyası ve Yeni Edebiyat” başlıklı yazısında Cumhuriyet’in ilk on yıllarında yeni-eski kavgasının edebiyattaki yansımalarını ve bu çerçevede Nâzım Hikmet’in Resimli Ay dergisinde başlattığı “Putları Kırıyoruz” kampanyasını ele alıyor.

Gönül Paçacı “Vecdi Seyhun Arşivine Bakarken” başlıklı yazısında bestekâr ve piyano, ud ve viyolonsel icracısı Vecdi Seyhun’un Tarih Vakfı’na bağışlanmış olan arşivini tanıtarak araştırmacılara yeni bir alan açıyor ve Seyhun’un yaşamöyküsünü anlatıyor.

“Tarihin Sesli Tanıkları, Necmettin Erbakan Plakları: ‘Yallah Tazyik Erbakan’” başlıklı yazısında Mehmet Öznur Alkan, siyaset sahnesinde uzun yıllar var olan Necmettin Erbakan’ın konu edildiği mizah ve yergi türündeki 45’lik plakları örnekliyor.

Ümit Kurt, “Antep’te Mütareke Döneminde Yetimlerin İadesi: Roza Kızı Mari”de tehcir ve soykırım sonrası hayatta kalabilen Ermenilerin çocuklarını bulma girişimlerine değinirken, “Roza kızı Mari”nin yaşadıklarını arşiv belgelerinden izliyor.

“İzmir Hapishanesi ve Başgardiyan İsmail Hakkı Sakızlı” başlıklı yazısında Ufuk Adak, İzmir Hapishanesi’nin son başgardiyanı İsmail Hakkı Sakızlı’nın notlarından yola çıkarak, gardiyanlık mesleğine ve hapishanedeki mahkûmların gündelik faaliyetlerine ışık tutuyor.

“Maltızlar 8 Eylül’de Neyi Kutlayacaklar? Malta’da Bayramlar ve Osmanlılar”da Akın Öge, Osmanlılar ile Malta güçleri arasında 16-18. yüzyıllardaki mücadelenin Maltalıların gündelik hayatı üzerindeki etkilerini incelerken bayram kutlamalarını mercek altına alıyor.

Elif Cemre Solmaz, Elif Dirik, Feride Nur Haskaraca ve Meryem Şeyda Zayim ortak imzalı yazıları “Fedailikten Kuvvacılığa (İttihatçılıktan Kemalizme) Parti Pehlivan”da, Parti Pehlivan’ın Balkanlar’dan Anadolu’ya, Jön Türklükten Kuva-yı Milliye’ye uzanan yaşamöyküsünü anlatıyor.

“Güncel” sayfalarında Zeynep İnankur, temmuz ayında kaybettiğimiz değerli sanat tarihçisi Semra Germaner’i yakın bir dost ve meslektaş gözüyle tanıtıyor; Germaner’in Türkiye sanat tarihi dünyasındaki yerini anlatıyor. Betül Kaya, 20 temmuz’da Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nün konuğu Olan Ussama Makdisi’nin “Batı Hegemonyası Devrinde Ortadoğu’da Sekteryanizm, 1860-1948” başlıklı konuşmasını özetliyor.

Edhem Eldem’in “L’illustration’dan Seçmeler”i ve Emel Seyhan’ın “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay”ı 261. sayıda yer alan diğer yazılar arasında. Dergide Aylin Koçunyan da Jamanak gazetesinin Eylül 1915 tarihli sayılarından haberler aktarıyor.