Evhamlı Sultan II. Abdülhamid

[KanalKultur] - Toplumsal Tarih dergisi, temmuz 2007'de yayınlanan 163. sayısında, son derece evhamlı birisi olan II. Abdülhamid'in böbrek rahatsızlığı tedavisi sürecini kapağına taşıdı. Kıbrıs'ta "Tarih Kitapları" tartışmaları; II. Dünya Savaşı'na katılma hazırlığı olarak sivil savunma önlemleri; Batı dillerinden ilk yazınsal çevirinin 1856'da yapıldığı tezini çürüten, 1826 yılında Paris'te yayınlanmış Türkçe "fables" çevirileri; Osmanlı İmparatorluğu'nda modernizasyon sürecinde Kalemiye'nin oynadığı kritik rol; yazı öncesi ilk tarımcı köy topluluklarında mühürlerin idari kontrol ve kayıt işlemlerindeki fonksiyonu; 1965 seçimleri, 1960 darbesi sonrası siyasi sorunların da tartışıldığı iki eski DP'li dostun, Ahmet Hamdi Başar ve Refik Koraltan'ın mektuplaşmaları; Mimar Sinan eseri olan İskender Ağa Mescidi'nin tarihi ve bugünkü metruk hali; Hamza Rüstem Fotoğrafhanesi'nin tarihi, Turabdin bölgesinde yaşayan Süryaniler üzerine nitelikli çalışmalar Toplumsal Tarih'in 163. sayısında yer alıyor.

II. Abdülhamid'in hastalığı, teşhis ve tedavisi - Nuran Yıldırım ve Bülent Özaltay, böbrek ve idrar yolları iltihaplanan II. Abdülhamid'in tedavi sürecini, o dönem yapılmış analizlere dayanarak kaleme alıyor: "Padişahlıktan 'hal' edilme ve öldürülme korkusu nedeniyle son derece evhamlı olan II. Abdülhamid, böbrek rahatsızlığı tedavisi boyunca kuşkulu karakterinin saplantılarından kurtulamamış, günlük suyu, mısır püskülü gibi bitkisel drogları ilaçlara tercih etmiş, hekimlerinin haberi olmadan dağlama yaptırmış, termometre ile ateşinin ölçülmesine, idrar tahlili yapılmasına ve özellikle gerek görüldüğü zaman, mesane lavajına izin vermemekle hastalığının uzamasına neden olmuş, en az üç ay süren bir tedavi süreci sonrasında şifa bulmuştur."

Hava taarruzuna karşı pasif korunma - Zafer Toprak, Türkiye'de barış ortamında yaşanan savaş travmasını anlatıyor: "Türkiye İkinci Dünya Savaşı'na girmedi ama neredeyse girmiş kadar oldu. Milli Korunma Kanunu ve Milli Müdafaa Mükellefiyeti Nizamnamesi gayri resmi seferberlik ortamında çok farklı koşullar ihdas etti. Savaş bittikten sonra da gaz maskeleri uzun süre tavan arasında ya da bodrumda saklandı. İnsanlar karartma gecelerini uzun yıllar belleklerinden silemediler. Ancak, savaş sonrası barış geldiyse de bir süre sonra bloklar oluştu; soğuk savaş başladı. Sivil savunma bir kez daha insanlığın yaşamına girdi."

Kıbrıs'ta güncel bir tartışma olarak tarih kitapları - Niyazi Kızılyürek, Kıbrıs Rum toplumunda bir süreden beri yoğunlaşan "tarih" tartışmaları üzerine yazıyor: "Yunanistan'da hazırlanan tarih dersi kitaplarının yenilenmesi sonucu bir kitapta birkaç sayfayı aşmayan Kıbrıs tarihi bölümü de yeniden yazılınca, Kıbrıs Rum toplumu bütün siyasi partileri ve kurumlarıyla ayağa kalktı ve yeni kitaplara karşı kampanya başlattı. Kitabın Kıbrıs bölümünün 'tarihi gerçekleri çarpıttığını' iddia eden Kıbrıs Rum yetkilileri, kitabın değiştirilmesi için Yunanistan Milli Eğitim Bakanına başvuruda bulundu."

Türk dilinde güzide meseller - Hasan Anamur'dan, çeviri tarihine ilişkin yeni bilgiler içeren bir çalışma: "Bibliothèque Nationale'de bir nüshası bulunan Konstantinopollü Bir Efendi Tarafından Türkçe'ye Çevrilen Fabl Seçmeleri, 1859 yılına gelinceye kadar Batı dillerinden Türkçe'ye yapılmış hiçbir yazınsal çeviri olmadığı yönündeki tartışmaya yön verecek niteliktedir. Batı yazınına açılış bakımından, Türkçe'deki yazınsal çeviri tarihini 1826'ya götürmektedir. Kitabı hazırlayan L. Victor Letellier'nin kaleme aldığı önsözde, kitabın basım amacının Türkçe öğrenmek isteyen Fransızlar'a uygulamalı ve karşılaştırmalı bir öğrenim aracı oluşturmak olduğu ifade edilmektedir."

Toplumsal Tarih'in 163. sayısında, Emel Seyhan'ın kaleminden "Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay" ve Edhem Eldem tarafından hazırlanan "L'Illustration'dan Seçmeler" bölümleri de yer alıyor. [KanalKultur]