 |
| Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 231 (2013), 96 S., ISSN 1300-7025-9-1 |
Fatma Tunç Yaşar 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20. yüzyıl başında Osmanlı'da âdâb-ı muâşeret konusunda üretilmiş literatürü tarayarak detaylı bir analiz ortaya koyuyor. Bu konunun dünyanın ve Osmanlı'nın gündemine hangi ihtiyaca karşılık olarak girdiği sorusunu Charles Lamb, Norbert Elias, John F. Kasson ve Anna Bryson gibi isimlere referansla yanıtlıyor. Can Eyüp Çekiç 1894'te yazılmış, çağdaş anlamda ilk Osmanlıca âdâb-ı muâşeret kitabı olan Ahmed Midhat Efendi'nin "Avrupa Adâb-ı Muaşereti yahud Alafranga" isimli kitabını tanıtıyor; öte yandan Ahmed Midhat'ın diğer eserlerine değinerek âdâb-ı muâşeret konusunda nasıl bir tutum aldığını ortaya koyuyor. Fatih Tetik, Sultan Reşad'ın başmabeyncisi olan Lütfi Simavi'nin ilk basımı 1914'te yayınlanan "Teşrifat ve Âdâb-ı Muâşeret" risalesi üzerinden, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinde devletin âdâb-ı muâşeret alanına müdahaleleri ve bu kavrama dair farklı anlayışlar üzerinde duruyor. Nevin Meriç, Abdullah Cevdet'in "Mükemmel ve Resimli Âdâb-ı Muâşeret Rehberi"ni analiz ediyor ve Abdullah Cevdet özelinde son dönem Osmanlı aydınının Batılılaşmaya ve âdâb-ı muâşeret konusuna bakışını ele alıyor. Meriç, Abdullah Cevdet'in aile, kadın gibi konularda çağdaşlarına göre daha ileri tavrını ortaya koyuyor. Özge Samancı Osmanlı'da değişen sofra âdâbı üzerinden alaturka-alafranga ikilemini konu ettiği yazısında 19. yüzyılda hız kazanan modernleşme süreci ile birlikte geleneksel yeme alışkanlıklarının "pis" olarak nitelenmesinin kültürel dönüşüm ile ilgisini ele alırken, aynı dönüşümün Avrupa kültüründe de, Ortaçağ'dan 18. yüzyıla kadar olan dönem içinde yaşandığını vurguluyor. Dosyanın son yazısında Tülin Ural, 1930'lu yılların âdâb-ı muaşeret temalı kitaplarında kadın imgesini tarıyor ve Cumhuriyet'in kadına bakışının analizini yapıyor. Ural ayrıca kadının toplum içindeki geleneksel durumunun Kemalist eleştirisini ve bu eleştirinin sınırlarına değiniyor.
Adil Baktıaya 19. yüzyıl sonunda Balkanlar'da, biri Selanik, biri Priştine'de bulunan iki kadının yaşadıkları askerlik deneyimlerini ve bu durumun Balkanlar'da, özellikle Kuzey Arnavutluk'ta sık rastlanan bir durum olan "Yeminli Bakire" geleneği ile ilişkisini araştırıyor. İsmail Kara, Mustafa Sabri Efendi'nin (1869-1954) II. Meşrutiyet sonrasında şeyhülislâmlıktan ve Milli Mücadele'ye muhalefete kadar uzanan çalkantılı siyasi hayatına odaklanıyor. Yazıda Mustafa Sabri'nin, kendisi gibi "150'likler" listesinde bulunan ve İstanbul'da firar etmiş olan Rıza Tevfik'e yazdığı iki mektup mercek altına alınıyor. Taylan Esin, I. Dünya Savaşı sonrası esir düşen Osmanlı askerlerinin durumlarına ilişkin Hilal-i Ahmer'in çalışmalarını ve bu çalışmaların arka planını ele alıyor. Esin, Teşkilat-ı Mahsusa'nın ve Yusuf Akçura'nın bu çalışmalar içindeki rolünü ve Hilal-i Ahmer kaynaklarıyla yapılan yardımın yalnızca insani değil, siyasi amaçlı da olabileceğini gözler önüne seriyor. Ali Birinci II. Meşrutiyet'in ilanından sonra edebiyat alanındaki dikkat çekici isimlerden olan dönemin muhalif şairi Hüseyin Kâmi'nin hayatını ele alıyor ve eserlerinden bazı örnekleri yazısına taşıyor. Mete Tunçay, iki kitabiyat yazısıyla bu ayki sayıya katkıda bulunuyor. Tunçay, Metin Hülagü'nün "İslâm Birliği ve Mustafa Kemal" isimli kitabını "Millî Mücadele Dönemindeki İzlerini Süremediğimiz İslâm Kongreleri" başlığıyla, Ahmet Demirel'in "Tek Partinin İktidarı. Türkiye'de Seçimler ve Siyaset (1923-1946)" kitabını ise "Bir Değini" başlığıyla sunuyor ve kritik ediyor.
Edhem Eldem "L'illustration'dan Seçmeler", Emel Seyhan ise "Osmanlı Basınında Yüzyıl Önce Bu Ay" isimli köşeleriyle Toplumsal Tarih'in 231. sayısında yer alıyor
Zerrin İren Boynudelik Yuhanna İncili'nde geçen ve İsa'nın mucizelerinin en önemlilerinden birisi olan Lazar'ın Dirilişi olayını Cesari'nin çiziminden aktarıyor, ayrıntılı bir analiz sunuyor. Güncel bölümünde ise bu ay Berat Seçkin Demirok, Jean-François Pérouse'un Orient-Institut'te Beyazıt Meydanı üzerine yaptığı konuşmadan ve SALT Galata'da gerçekleştirilen Ali Saim Ülgen konferansından edindiği izlenimleri aktarıyor. Necla Akgökçe ise 1987-1990 yılları arasında 7 sayı çıkmış olan "Feminist" dergisinin 25. yılına özel tıpkıbasımını sunuyor, "Feminist" dergisinin kadın hareketi içindeki önemine değiniyor.
Toplumsal Tarih'in güncel bölümünde ayrıca AnaMed'deki "Tarihi Hayallemek: Sagalassos, Kazı Fotoğrafçılığının Arkeolojisi" sergisinin detayları yer alıyor. [KanalKultur]
Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 231 (2013), 96 S., ISSN 1300-7025-9-1
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder