Bu Blogda Ara

23 Temmuz 2013 Salı

Politik bir albüm 'Kızılbaş'ta 'Âşığın sözü, Kur'an'ın özü'

'Kızılbaş' politik bir albüm olarak meraklısıyla buluşuyor.

Kalan Müzik tarafından piyasaya sunulan 'Kızılbaş' albümünde "Âşığın sözü, Kur'an'ın özü" olarak meraklısına sunuluyor.

Albümde tanınmış sanatçılardan ve ozanlardan Erdal Erzincan, Erkan Oğur, Cengiz Özkan, Dertli Divani, Musa Eroğlu, Ulaş Özdemir, İsmail Hakkı Demircioğlu, Mazlum Çimen, Metin Kahraman, Kemal Kahraman, Muharrem Temiz, Lütfü Gültekin, Emekçi, Mikail Aslan, Sabahat Akkiraz, Emre Gültekin, Hüseyin Albayrak, Ali Rıza Albayrak, Cemil Koçgün ile Özlem Taner; Edip Harabî'den, Şah Hatayî'den, Agâhî'den, İbretî'den, Büryani Baba'dan, Seyranî'den, Kul Nesimî'den, Teslim Abdal'dan, Gencî'den toplam 16 deyiş ve/veya nefes, Türkçe, Kürtçe ya da Zazaca dilleriyle seslendiriyor.

Kalan Müzik, albümle ilgili şunları kaydediyor:

"'Kızılbaş' Albümüne Dair
"Kızılbaş" sözcüğü, kökeninde pek çok rivayet bulunan bir kavramdır: Bazı araştırmacılar tarafından kökeni İslam öncesi kaynaklara kadar giden bu terim, yine araştırmacılar tarafından Safeviler döneminde kızıl başlık takan Anadolu Aleviler'i için kullanılan bir terimdir. "Kızılbaş'ın Alevi-Bektaşiler için anlamı, birlik olmayı ve kendi "yol'una sıkı sıkıya bağlı bir inanmayı vurgularken; Alevi-Bektaşi olmayanlar açısından ise bu inanca mensupları karalama ve sapkın sayma anlamına gelir. Bundan dolayı yüzyıllar boyunca bu inanca mensup olanlar, Seyit Nesimî'den Pir Sultan Abdal'a, İmam Hüseyin'den Şah Kalender Çelebi'ye, Dersim'den Sivas'a, Maraş'tan Çorum'a, geniş bir tarih aralığına uzanan yüzyıllar boyunca asılmış, kesilmiş, derisi yüzülmüş, türlü kırıma uğratılmıştır. Bu örnekler günümüze kadar aralıksız sürdürülmüş; "Kızılbaş" sözcüğü, Alevi-Bektaşi olmayanlar tarafından her türlü aşağılamanın kavramsal karşılığı olmuştur.
Yukarıda anlatılanlar ışığında "Kızılbaş" albümü, Alevi-Bektaşiler'in kullandığı manasıyla kullanılmış bir kavram ve bu kavramdan yola çıkarak hazırlanmış, baştan sona politik bir çalışmadır. Buradaki politik sözcüğü, albümün bakış açısından kaynaklanır: Hacı Bektaş Veli'nin "72 millete bir nazarla bakmak" sözünden yola çıkarak, albümde yer alan eserlerde Alevi-Bektaşi inancının farklı kaynaklarından deyişleri bir araya getirirken, geniş bir coğrafyada yaşayan tüm Alevi-Bektaşi topluluklarına aynı nazarda bakış yer almaktadır.
Bundan dolayı Türkçe, Kürtçe ya da Zazaca eserleri ısrarla bir arayı getirdik; Alevi-Bektaşi topluluklarını yüzyıllardır birbirinden ayırmaya yönelik dış müdahalelerin karşısında bu albümde gösterdiğimiz tavrın politik bir bakış olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda, albümde eserleri seslendirilen Harabî gibi Bektaşi bir ozan ya da Seyranî gibi tüm Alevi-Bektaşiler için kutsal olan bir başka ozanı aynı nazarda bir araya getirirken benzer politik bakış açısına sahibiz. Bu tavrın kaynak noktası, Alevi-Bektaşi toplulukların günlük ve inançsal yaşantısındaki bakış açısıdır; bundan dolayı albümde Alevi ya da Bektaşi gibi bir ayrım yapılmamakta, yani bu değerlerin tamamına bir nazarla bakılmaktır.
Albümde yer alana eserler, Alevi-Bektaşi edebiyatına dışarıdan bakanların "uç" ya da "aşırı" kabul edebileceği, ancak bu inancın başlıca edebi eserleri olan Taşlama, Sathiye, Duvaz İmam, Devriye gibi örneklerinden seçilmiştir. Bu durum da albümün politik bakış açısının bir başka yansımasıdır. Alevi-Bektaşi edebiyatı ve müziğinin bu "uç" eserlerini, bir başka "uç" kelime olan "Kızılbaş" adıyla bir albümünde bir araya getirmemizin başlıca nedenlerinden birisi, giderek derinliğinden uzaklara çekilmeye çalışılan bu inancın en temel öğelerinin, günümüzde daha yüksek sesle ve çekinmeden söylenilmesi konusuna verdiğimiz önemdir.
Harabî'nin, "Vahdet sarayına girenler için / Hakkı Hakk'el yakin görenler için / Bu sırrı Harabî bilenler için / Birlik meydanında cevlan eyledik" dizelerinde söylediği gibi, bir "sır" bütünü olarak günümüze kadar gelen inanç birikiminin, bir albüm ya da stüdyo ortamında kayda geçirilmesi, aktarılan eserlerin bağlamından koparıldığı düşüncesini doğurabilir; ancak bu ortamların, günümüzde politik bir mücadele veren Alevi-Bektaşiler için, kendilerine karşı yürütülen politikalara bir karşı duruş manasında verimli ürünleri çıkarabilecek ve bunu toplumun diğer kesimlerine aktarabilecek ortamlar olarak da görülebilir. Elinizdeki çalışma da bu ürünlerden birisidir.
Alevi-Bektaşi inancına sahip tüm toplulukların kabul ettiği bir söz olan "Âşığın sözü, Kur'an'ın özü" felsefesinden yola çıkarak, bu inanca benzer inanca sahip tüm toplulukların en temel değerlerinin "âşıkların sözü" olduğunu düşünüyoruz. Bundan dolayı, inanç veya kültür bağlamında bu âşıkların sözlerinin her şeyi anlattığını ve özetlediğini söyleyebiliriz. Albümde yer alan eserler de bu bakış açısıyla seçilmiştir. Ancak bunların, zahir (görünen) manalarının yanında bâtın (gizli, iç) manalarının da olduğunu unutmamak gerekir; hatta asıl "sır"rı oradadır.
Bir seri olarak düşündüğümüz "Kızılbaş" çalışmaları, usta âşıklar ve yorumcuların eserlerinden oluşan albümlerin yanı sıra, genç seslerin yorumladıkları albümlerle devam edecektir..."
Kızılbaş

Döktüğüm kanlı gözyaşım ey peri didem bilir
Gamzen okun yarasını sızlayan sinem Bilir

Bade-i aşka Lokman gelse de bulamaz deva
Derd-i aşka var mıdır dünyada bir melhem bilir

Biz harabatız deyi vaiz ne bilsin tan eder
Terk-i dünya lezzetini İbrahim Ethem bilir

Bir peder derler Mesih'e belli Ruhullah imiş
Kimseler bilmez o sırrı müphemi bir Meryem bilir

Biz ne buğdayı akl eder, ne huri gılman isteriz
Cennetin derdi belasın Hz. Adem bilir

Sofu-yu ahmak ne bilsin küntü kenz esrarını
Kendin akıl kıyas eder bizleri sersem bilir

Bab-ı Haydar'dan başka baba ben etmem iltica
Ey Harabî ben Kızılbaş olduğumu âlem Bilir

Albümdeki Kayıtlar
  • Kızılbaş / Sabahat Akkiraz 5'33''
  • Gel Ey Vaiz / Cengiz Özkan 4'10''
  • Lanet Yezid'e (Duvaz İmam) / Muharrem Temiz 3'47''
  • Kur'an Kelamımızdır / Erdal Erzincan 3'05''
  • Bugün Ben Şahıma Vardım / Erkan Oğur - İsmail Hakkı Demircioğlu 4'25''
  • Vahdetname / Emekçi 5'25''
  • Aşkın Kabesi / Musa Eroğlu 3'36''
  • Yolumuz Vardır / Dertli Divani 4'57''
  • Huyumuz Bizim / Ulaş Özdemir 3'49''
  • Şema Düşen Pervaneler / Hüseyin Albayrak - Ali Rıza Albayrak 5'20''
  • Dêsa Khurêsa / Mikail Aslan 3'19''
  • Üre Gelmiş / Lütfü Gültekin - Emre Gültekin 3'38''
  • Ez Qızılbaşım / Metin - Kemal Kahraman 4'31''
  • Lamekandan İçeri / Özlem Taner 5'03''
  • Tembur (Heyder) / Cemil Koçgün 5'40''
  • Gerekmez / Mazlum Çimen 4'06''
Kızılbaş. CD -  Yapım: Kalan Müzik – Hasan Saltık, 2009; Yayına Hazırlayan: Ulaş Özdemir; İngilizce Çeviri: Bob Beer; Grafik Tasarım: Burcu Kayalar; Baskı: FRS

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder