Bu Blogda Ara

16 Temmuz 2013 Salı

Karagöz'ün Adaptasyonu ve Değişimi

Toplumsal Tarih
[Tarih Vakfı Yayınları]
181 (2009) 1300-7025-9-1
[KanalKultur] - Toplumsal Tarih 181. sayısında editörlüğünü Peri Efe'nin yaptığı, Daryo Mizrahi, Walter Puchner, Linda Suny Myrsiades, Peri Efe, Çetin Sarıkartal, Ayşe Selen ve Şehsuvar Aktaş'ın yazılarıyla katkıda bulundukları Karagöz dosyasına yer veriyor.

Bu yazıların seçiminde Türkiye ve gölge oyununun yayıldığı Balkan coğrafyasında Karagöz üzerinden değişim ve modernleşme macerasını izleme merakının belirleyici olduğu görülüyor. Örneğin Myrsiades'in yazısından da anlaşıldığı gibi, Karagiozis Yunan kültürüne içtenlikle adapte olmuş ve bu ülkedeki macerasında modern zamanlara uyum sağlayarak daha çok bir alt kültür olarak popülaritesini sürdürebilmiş bir öğe. Bu bilgiyi halen Atina kahvelerinde Karagöz izleyerek doğrulamak mümkün. Buna karşılık "anavatan"ı Türkiye'de ise büyük ölçüde Karagöz'e ara sıra çıkarıp seyredilecek sonra da müzedeki yerine kaldırılacak bir gösteri olarak bakılıyor. Böylesi bir halk eğlencesinin 19 ve 20. yüzyılda Yunanistan'da canlanırken, çok daha köklü olmasına rağmen Türkiye'de canlılığını yitirmiş olmasını başka şeylerin yanı sıra Türkiye'de devletin Karagöz üzerinden halka didaktik bir üslupla modernleşme öğütleri vermesinde de aramak gerekiyor. Bu durum Karagöz'ün canlılığını daha hızla yitirmesine yol açmışsa, Türk modernleşmesi üzerine düşünmek için bir vesile daha olduğu anlamına geliyor.

181. sayıda ayrıca Taner Timur'un "Bismarck, II. Wilhelm ve Abdülhamid" başlıklı yazısı da okuyucularla buluşuyor. Taner Timur yazısında II. Wilhelm ve Bismarck'ı merkeze alarak Almanya-Osmanlı ilişkilerini incelerken, 19 ve 20. yy Avrupa diplomasi tarihini "Doğu Sorunu"ndan ve aynı dönem Osmanlı tarihini emperyalizm kavramından bağımsız ele almanın imkânsızlığının altını çiziyor; kendi deyimiyle "bu kopuk yaklaşım"ın sınırlarını ortaya koymaya çalışıyor.

Sacit Kutlu, "Bulgar kolektif bellek inşasında bir hatırlama ve unutma yeri: Batak" isimli yazısında 19. yy sonunda meydana gelen Batak olaylarının Bulgar tarihyazımında farklı dönemlere göre nasıl farklı biçimlerde ele alındığını gösteriyor. Kutlu, yazısının sonuna doğru Batak olaylarının Bulgar tarihyazımındaki yerini sorgulayan güncel bir sergiyi konu ediyor ve sergiden tedirgin olan Bulgar devletinin, ulus efsanesinin etrafında örüldüğü bir temayı "korumak" konusunda nasıl da kıskanç davranabileceğini ortaya koyuyor.

"Osmanlı Seçkinleri ve Dreyfus Meselesi" adlı makalesinde, Özgür Türesay 19. yüzyılın sonunda Fransa'yı derinden etkileyen Dreyfus olayının Osmanlı aydınları üzerinde bıraktığı izleri inceliyor.

Oğuz Tekin 181. sayıya Yenikapı kazıları sonucu ortaya çıkan Bizans batıklarını ele alan Ufuk Kocabaş'ın kitabını tanıttığı makalesi ve "Bergama Krallık Kültü" isimli kitap için yazdığı eleştiri yazısı ve eski çağlarda yeni yıl kavramını ele aldığı makalesiyle katkıda bulunuyor.

Mete Tunçay, Türkiye İşçi Derneği üzerine yazdığı makalesiyle Türkiye işçi hareketinin tarihinin bir sayfasına ışık tutuyor. Ayrıca Edhem Eldem, Emel Seyhan, Mehmet Ö. Alkan düzenli köşeleriyle, Burak Çetintaş, Kafiye Abdik Alkan, Sevim Çiçek, Gamze Rezan Sarışen, Suna Yılmaz Açıkel güncel bölümündeki yazılarıyla ilginç konuları aktarıyor ve yorumluyorlar. [KanalKultur]

Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 181 (2009) 1300-7025-9-1

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder