Çağdaş Sanat Pratiklerinde ‘Direniş’ Üzerine

“Günümüzde yaşadığımız sosyo-politik ortamda, sanatçının direniş konusundaki rolü nedir? Bu sorumluluğu üzerinde hissetmeli midir? “Direniş” gibi konular sanat pratiklerinde ne şekilde ele alınabilir?”

Creative Çukurcuma küratörlüğündeki bir günlük program kapsamında, Culture of Resistance (Direniş Kültürleri Ağı), Extramücadele ve Hasan Özgür Top’un katılımıyla film gösterimleri, sanatçı sunumları ve bir sohbet gerçekleştirilerek “Çağdaş Sanat Pratiklerinde Direniş” konusunu gündeme getiriliyor.

Film gösterimlerinin ardından “Yaşam Bekliyor: Batı Sahra’da Referandum ve Direniş” belgeseli ve Iara Lee’nin Direniş Kültürleri ile olan bağı üzerinden “bir sanat pratiği olarak direniş” konusunu tartışmaya açılıyor.

Birçok ülkede yasaklanan belgeselleri ile farklı coğrafyalardaki direnişleri izleyicilere sunan yönetmenin çalışmaları üzerinden sorulan sorulara Türkiye’den davet edilen sanatçıların çalışmaları ve sanat pratikleri üzerinden cevaplar aranıyor. 15 yılı aşkın süredir “var olan sistemlerin yerine başka hangi sistemler mümkün olabilir?” sorusuna yanıt arayan çalışmaları ve projeleriyle adından söz ettiren Extramücadele ile farklı sanat pratikleri üzerinden sanatta eleştiri ve direniş sorgulanıyor. 2000’lerin başındaki dergicilik ortamının etkisiyle sanat pratiğine başlayan genç sanatçı Hasan Özgür Top ile ‘Parça Tesirli’ adıyla başladığı yolda gerçekleştirmiş olduğu yayın ve fanzin projeleri, bir direniş olarak sanatta sosyal medyanın kullanım amaçları ve bu süreçte üretmiş olduğu videolar hakkında konuşuluyor. Extramücadele ve Hasan Özgür Top’un son dönem çalışmaları üzerinden günümüz çağdaş sanat ortamında politik bir direnişin nasıl var olabileceği tartışılıyor.

Program

18.30-19.30: Culture of Resistance Film Gösterimi // Yaşam Bekliyor: Batı Sahra’da Referandum ve Direniş

Yaşam Bekliyor: Batı Sahra’da Referandum ve Direniş / Yönetmen: Iara Lee; Batı Sahra / ABD / İspanya, 2015, 59’ İngilizce altyazıyla

İspanyol hükümdarlığının sona ermesinden kırk yıl sonra, bugün, Batı Sahra halen Afrika’da bulunan son sömürge. Birleşmiş Milletler aracılığıyla sağlanmış ateşkes 1991 yılında bölgedeki silahlı çatışmalara son vermiş olsa da Sahravi halkı Fas ordusunun baskıcı işgali altında hayatlarını sürdürmeye devam etti; bölgede sağlanmış barış ise son derece kırılgan durumda. On binlerce Sahravi komşu ülke Cezayir’e sığındı. Cezayir’deki 125.000 mülteci halen zamanında geçici olarak kurulmuş kamplarda yaşıyor. Tüm bu zorluklara rağmen, merkezinde gençlerin bulunduğu yeni bir hareket insan hakları ihlallerine karşı koymak ve uzun süre önce vaat edilmiş olan özgürlük referandumunu talep etmek için yükseliyor. Kendi kaderini tayin etme hakkı için mücadele eden bugünün genç nesli yaratıcı ve barışçıl bir direniş ortaya koyuyor. Bunu yaparken, çatışma halindeki çok sayıda güce karşı koymak zorunda kalıyorlar. Faslı yetkililer tarafından işkence ya da ‘kayıp’ edilme tehlikesini göze alırken, bir yandan da uluslararası toplumdan umudunu kesmiş ve yeni bir gerilla savaşı başlatmaya hazır olanların da karşısında duruyorlar. Film, işgal altında gündelik şiddeti kayıt altına alırken sömürgeciliğin asla sona ermediği bir çöl halkının özlemlerini dile getiriyor

19:30-20.00: Extramücadele Sanatçı Konuşması // Eğlence ve Vicdan”

Extramücadele ilk olarak 1997’de bir kültür karıştırması / sanatsal müdahale olarak ortaya çıktı. Daha çok birbirinden bağımsız referanslar içeren dışadönük işler üretti. Bu, adına uygun olarak, bir ‘mücadele’ projesiydi; Türkiye Cumhuriyeti kuruluşunu oluşturan söylemlere karşı bir söylem mücadelesi. Güncel hegemonik görsellere / görüntülere karşı müdahaleler yürüttü ve onları almaşık bileşmelere dahil etti. İşleri devlet ideolojisiyle ve sıklıkla da kutsal bir tabu olan Kemalizm’le sürekli mücadele halindeydi. Extramücadele, aynı zamanda Kemalizm’in yerine geçmeyi hedefleyen ‘Yeni Cumhuriyetçilik’ hakkında yorumda bulunan işler üretti. Bu bağlamda, sanatsal müdahalelerini ülkenin tarihi ve güncel gündemi hakkında anlatılar, semboller ve söylemler kullanarak yapan Extramücadele politik ve sanatsal bir icracı oldu. Bütün bunları gerçekleştirirken, onun mesafeli ve gayrı şahsileştirilmiş siyasi bağlantısı, kendi itibarı ve şahsiyetini görünmez kıldı. Ve belki de bu yüzden Extramücadele’nin, sıklıkla ve yanlışlıkla bir ‘grup’ projesi olduğu zannedilir.

20:00-20:30: Hasan Özgür Top Video Gösterimi // Kontr-Manipülasyon

“Alınan bilgiye göre, 9’99’dan başlayan taksit imkanlarıyla, basın bürosundan yapılan açıklamada, teröristlerin açtığı ateş sonucu, sıfır faizli kredi imkanı, güvenlik güçlerinin düzenlediği operasyonda, kalabalığın arasına karışan provokatörler, birkaç kendini bilmezin çıkardığı olaylarda…”

Modern propaganda tekniklerinin günümüz uygulayıcıları olan, işinin ehli toplum mühendisleri tarafından yaratılagelen toplumsal zihne açık meydan okuma, ortak bilinçaltına kazınan kodları sabote etme teşebbüsü; kitlesel enformasyonu tahribe kalkışma, manipülasyona karşı ‘kontr-manipülasyon’.”

20.30-21:30: Çağdaş Sanat Pratiklerinde “Direniş” Üzerine Sohbet

Katılımcılar: Extramücadele, Hasan Özgür Top ve Creative Çukurcuma

Creative Çukurcuma: Çağdaş Sanat Pratiklerinde ‘Direniş’ Üzerine / 30 mayıs 2016, 18.30 – 21.30; ATÖLYE, Merkez Mahallesi, Silahşör Caddesi, Birahane Sok. No: 1, Şişli - İstanbul