Sergide Amerikalı fotoğrafçı Josephine Powell'ın Anadolu kilimlerinin desen ve motifleri üzerine güvenilir görsel bir kaynak teşkil eden ve dokuma sanatı tarihine ışık tutan araştırmasının geometrik ayrıntılarına yer veriliyor. Bu ayrıntılar, medeniyetlerin beşiği olan zengin Anadolu kültürünü yansıtırken zamanla yaşanan kültürel değişim hakkında da ipuçları veriyor.
Powell'ın, diğer çalışmasından farklı olarak estetik kaygıları bir kenara bırakarak kilimleri belgelemesi çalışmayı bir araştırma verisi olarak değerlendirmek gerektiğinin de altını çiziyor.
Josephine ve Ayrıntılar, Anadolu dokuma sanatı tarihini belgeleyen Josephine Powell'ın objektifine takılan binlerce yıllık Anadolu kültürünün özellikle de kadınların elinden çıkan geometrik motiflerin, kadınların üretimdeki yaratıcılığının, desen ve motiflerdeki kültürel mirasın ayrıntılar üzerinden farklı bakış açılarıyla okunması olarak yorumlanabilir.
Kültür, kimlik ve hafıza aktarımı, köklerle ve gelecek nesillerle kurulan iletişim tarih boyunca farklı yollarla üretimler üzerinden kurulmuş ve yansıtılmıştır. Bu nedenle Powell'ın kilimler üzerinden yansıttığı Anadolu kültürünün arkeolojik ve sanatsal ürünlerle yine bu kültürün yansıdığı bir mekân'da, Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müze'sinde yer alması Josephine'in objektifinden yansıyan ayrıntıları daha anlamlı kılıyor.
Josephine Powell
1919 yılında Manhattan'da doğdu. II. Dünya Savaşı'nın ardından Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.. Fotoğrafçılığı kendi kendine öğrendi. İstanbul'a yerleşmeden önce yirmi yıl boyunca yalnız çıktığı yolculuklarında Afganistan, Pakistan, Hindistan, Kuzey Afrika ve İran'da fotoğraflar çekti; bu ülkelerde yaşayan insanları ve tarihi bina kalıntılarını içeren oldukça kapsamlı bir siyah beyaz fotoğraf arşivi oluşturdu. Fotoğrafların pek çoğu sanat veya mimarlıkla ilgili çalışmalarda yayımlandı.
Koleksiyonuna kattığı objeleri genellikle önce kendi doğal ortamlarında fotoğraflayarak, zanaatkârların ürettiği ürünlerin günlük kullanımları hakkında faydalı görsel bilgiler sağladı. Fotoğrafçılığının yanı sıra kendisi de bir koleksiyoncuydu. Çıkrık, döven, kirmen gibi bir zamanlar Anadolu'da günlük hayatta yaygın şekilde kullanılan binlerce objeyi ve 400'ün üzerinde Anadolu kilimini biraraya getirdi.
Desenleri ve motifleri daha ziyade küçük toplulukların iletişim yolu olarak görmüş, göçebe topluluklarındaki kadınlar ve onların ürettiği ürünler hakkında yayımlanan çalışma ve söyleşilerinde bu kilim desenlerini bir tür topluluk kimliği şeklinde yorumladı; derin ve köklü bir geleneğin bir ifadesi olarak gördü. Bu nedenle de ilgi duyduğu desen dili bireysel olmaktan ziyade kolektiftir.
Anadolu kilimleri üzerinde yaptığı araştırmada Türkiye'nin kırsal kesiminde yaşanan hızlı değişim dikkat çekiyor. Dokuma kültürünün yakın zamanda yok olacağı düşüncesiyle yoğun bir şekilde köylerde, kasabalarda, küçük şehirlerde ve geri kalan göçebe yerleşimlerinde bulabildiği tüm kilimleri fotoğraflamaya devam etti. Bu parçaları, her zaman kabile kimliğinin tarihi bir kaydı ve belli grupların kırsal bölgelerdeki yayılmalarını açıklayabilecek birer bilgi kaynağı olarak gördüğü için objektifini kilimlerdeki belli bazı motiflere odakladı.
1980'li yıllarda Anadolu'da göçebe gruplar üzerine gerçekleştirdiği çalışma, tarihsel mirasları desenlerde yatan göçebe grupların grup kimlikleri ile ilişkilendirilmesini sağladı ve bu doğrultudaki son dokuma ürünlerine ışık tuttu.
Josephine ve Ayrıntılar [Küratör: Kimberly Hart] / 30 mart - 10 haziran 2016; Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Kale Mahallesi, Gözcü Sokak No: 10; Altındağ - 06240 Ankara
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder