Sansür

'Sansür' - Yapımcı: Tan Oral,
Kameraman: Berke Armay;
animasyon; 16 mm, 1970

[KanalKultur] - "Sansür", karikatür ve animasyon sanatçısı Tan Oral'ın, 1970 yapımı ödüllü animasyon filmi...

Çizgi film formatında yapıldı. 1970 yılında TRT'nin açtığı Kültür, Bilim ve Sanat Ödülleri yarışmasında 16 milimetrede Büyük Ödül'ün sahibi oldu.

Ödül töreninden bir hafta sonra filmin TRT'de gösterileceği söylendi; ba arada TRT'den bir ekip filmin yönetmeniyle bir söyleşi yapıp, filme kaydetti. Ancak, ne "Sansür"e dönemin tek kanalı TRT ekranlarında yer verildi; ne de yönetmenle yapılan söyleşiye...

1975 yılında Akşehir - Nasrettin Hoca Kısa Film Yarışması'ndan da büyük ödülle döndü.

1977 yılında kitap olarak yayınlandı.

Filmde yer alan karelerin kullanıldığı "Sansür"ün kitabı da benzer bir akıbete uğradı. Gözlem Çocuk Yayınevi tarafından yayımlanan kitap savcılığa ihbar edildi. Mahkemenin verdiği karar gereği, yayınevi kitabı ön kapağına vurulmuş "tehdide tabidir!" mührüyle birlikte satmak zorunda kaldı.

Dönem aynı zamanda, kitaplara yaş sınırının konduğu bir dönemdi. "Sansür"ün ön yüzünde "18 yaşından küçükler okuyamaz" ibaresi de yer aldı..

Sansürü sinemayla aşmak

Filmin ana fikrinin "umutsuzluğa kapılmamak, sansürü yine sinemayla aşmak" şeklinde belirlendiğini bildiren Tan Oral, "Sansür"ün kendini bu iddiayla var ettiğini belirtiyor. Filme bu temanın özgünlük kazandırdığını söyleyen Oral, sansüre ya da otosansüre karşı mücadelenin bitmemiş olduğunu vurguluyor.

Tan Oral

1937'de Amasya Merzifon'da doğdu. 1963'te Güzel Sanatlar Akademisi (Mimar Sinan Üniversitesi) Mimarlık Bölümü'nü bitirdi. Aynı okulda üç yıl Yapı ve Meslek Kürsüsü'nde Prof. Sedad H. Eldem'in asistanı olarak calıştı. Daha sonra karikatür, film, çizgi film uğraşılarına yöneldi. 1969 yılında "Sanatçılar Birliği"ne üye oldu. 1971'de bu oluşumun başkanlığını yaptı. Bu süreçte Ant, Yeni Gün, Yansıma, Özgür İnsan gibi dergi, gazete, sendika yayın organlarında karikatürleri yayımlandı. Dostlar Tiyatrosu için filmler hazırladı. Kısa film dalında "Cumartesi Pazar" adlı çalışma ile 1969'da, ve "Sansür" adlı film ile de 1970'de cizgi film dalında Büyük Ödül kazandı. 1978 ve 1984'de Üsküp'de, 1983'de Tokyo'da, 1985'de Hırvatistan'da ödül aldı.

1973'te üye olduğu Karikatürcüler Derneği'nde 1979'a kadar yönetim kurulu üyeliği, yazmanlık ve üç dönem başkanlık görevlerinde bulundu.

1976'da ilk kez Günlük Politika gazetesinde günlük karikatürler çizmeye başladı. Daha sonra Cumhuriyet gazetesinde günlük karikatürler çizmeyi sürdürdü.

1980-1982 yılları arasında "Çağdas Gazeteciler Derneği" tarafından altı kez "Yılın Gazetecisi" seçildi. 1989-90-91-93-94 yıllarında "İstanbul Gazeteciler Cemiyeti" tarafından beş kez "Gazetecilik Başarı Ödülü" verildi. Türkiye Sanatçılar Birliği'nde ve yedi yıl da Karikatürcüler Derneği'nde yazman ve başkan olarak yöneticilik görevinde bulundu. Mezun olduğu Mimar Sinan Üniversitesi Uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu'nda öğretim görevlisi olarak çalıştı ve 1980-84 yılları arasında çizgi film dersleri verdi.

Halen Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Canlandırma Sanatları bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışıyor ve 11 haziran 2008 itibariyle Taraf gazetesinde çiziyor.

Türkiye'de açtığı çok sayıdaki karikatür sergisinin yanı sıra, Darmstad ve Münih, Almanya; Rodos ve Atina, Yunanistan'da; Kıbrıs'da; Strasburg, Fransa'da; Petrosani, Romanya'da yapıtlarını sergiledi.

Ödülleri

• TMTF (Türkiye Milli Talebe Federasyonu) Uluslararası Kültür Şenliği, Karikatür Yarışması Birincilik ödülü (1967)
• Gayrettepe Resim Yarışması Birincilik ödülü (1969)
• TRT Kültür Sanat ve Bilim Odülleri Yarışması Büyük Ödülü (1970)
• Üsküp Uluslararası Karikatür Yarışması Onur Ödülü (1978)
• Çağdaş Gazeteciler Derneği Yılın Karikatürcüsü 1980, 1981, 1983, 1984, 1985, 1992
• İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülü (1990)
• Basın Sağlık Hizmet Ödülü (1990)
• Japon Yomiuri Simbun Karikatür Yarışması Excellence Ödülü (1983)
• Üsküp Mizahi Afiş Yarışması İkincilik Ödülü (1984)

Eserleri

Sansür (1977); Böyük Türkiye (1978); İki Minik Kentli (1980); Gözağrısı (1986); Sus ve Dinle (1989); Pencereler (1983); İstanbul (1986); Yaza Çize (1988); Cumartesi Pazar (1969) (Film); Sansür (1970) (Film); Kelebek Kanadı (1996) (Film) [KanalKultur]

Ayrıca bkz. Karikatürcüler Derneği ve Wikipedia

'Sansür' - Yapımcı: Tan Oral, Kameraman: Berke Armay; animasyon; 16 mm, 1970

http://tr.wikipedia.org/wiki/Tan_Oral

http://karikaturculerdernegi.com/2010/12/tan-oral/