 |
| Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 160 (2007), 96 S., ISSN 1300-7025 |
Dergide ayrıca, Arsen Avagyan, Sakarya Savaşı'ndan sonra Sovyetler için Enver Paşa'nın bir alternatif olmaktan çıkması sürecini ele alıyor; Aydoğan Demir, Beçin'de bulunan hazineden yola çıkarak Osmanlı para tarihindeki bazı sorunların nedenlerini irdeliyor. Salih Özbaran, Agaston ve Murphey'nin çalışmalarına dayanarak, 1450'den itibaren askeri alanda Osmanlı'nın Batı'dan geri kaldığı görüşünü sorguluyor. Alev Eraslan, Çatalhöyük yerleşimine ilişkin "köy mü kent mi" tartışmasına katkıda bulunuyor. Kaori Komatsu, Rus-Japon Harbi'nden galip çıkan Japonya'nın Türkiye'deki fikir adamlarınca bir model haline getirilip, idealize edilmesini ele alıyor.
Toplumsal Tarih'in 160. sayısının eki, Tarih Vakfı Sosyal Bilimler Öğretmen Platformu'nca hazırlanan Eğitim Bülteni.
Korsanlar Karaya Çıktı! - Özlem Kumrular'ın kaleminden, 16. yüzyılda Türk ve Mağripli korsanların Hıristiyan yerleşimlerine yaptıkları baskınlar ve halkın karşı örgütlenmesi: "Akdeniz'in batı sahillerinden Türk ve Mağripli korsanlara dair bir Salou efsanesi... Bir gece korsanlar gizlice sahile çıkarlar. Ertesi sabah köyün içine vardıklarında, bütün köyün kilisede bir düğünde olduğunu görürler. Çanlar çalmakta ve herkes kilisenin kapısından çıkmaktadır. Tam bu sırada korsanlar, zehirli sarmaşıklar gibi kiliseyi sararak güzel gelini kucaklayıp kaçırırlar. Kızdan asla haber alınamaz. Ondan geriye kalan tek şey, köyde dolaşan bir söylentidir; kız, Kanunî Sultan Süleyman'ın sarayına gönderilmiştir."
Cumhuriyet ve Kürtler - Naci Kutlay, cumhuriyet dönemindeki Kürt hareketlerini incelerken, bu hareketlerin oturduğu toplumsal tabandaki değişimi ele alıyor: "Lozan'dan ve cumhuriyetin ilanından sonra 'etnik Türk' görüşü devlete egemen olunca, Türk dışı kimlikler beklediklerini bulamadılar, varlıkları giderek 'ret' edildi. Halifelik kaldırılınca, Müslümanlık bağında da bir gerileme yaşandı. Ardından bir dizi Kürt isyanı meydana geldi. Bu isyanlar bir yanıyla ret ve inkâra başkaldırıdır. Meselenin, üzerinde pek durulmayan bir başka yüzü daha vardır ki, o da, Kürt önde gelenlerini, feodal ve dinsel önderleri batıya sürmekle sosyal yapıyı değiştireceklerini ve siyasal Kürt milliyetçiliğini engelleyeceklerini sanan M. Kemal ve arkadaşlarının esasında işin kolayına kaçmış olmalarıdır. Oysa sosyal gerçekler yine sosyal önlemlerle çözülür."
Yurttan Sesler Programı ve Korosu - Özgür Balkılıç, cumhuriyet döneminde "bütün memleketi tek duygu haline getirmek" amacıyla yapılan radyo programından bahsederken, yerelliğin ve âşıkların kişisel tarzlarının üstünün çizilmesini de söz konusu ediyor: "Temel görevi Cumhuriyet Devrimi'nin ilkelerini halka yaymak şeklinde özetlenebilecek olan radyo, reformların önemli bir uzantısı olan halk müziği edimlerini de halka benimsetmekle görevlidir. 'Bütün memleketi tek duygu haline getirmek' amacının bir parçası olarak radyoda koro çalışmaları özellikle önemsenmektedir. Burada profesyonel sanatçılar, 'seçilmiş' ve 'işlenmiş' halk türkülerini hep bir ağızdan okurlar. Amaç, halk türkülerini 'sıhhi' bir şekilde halka geri öğretmektir. Bu dönemin en ünlü korosu ise Yurttan Sesler Korosu'dur."
Politbüro Nâzım'ı İzliyor! - Toplumsal tarih'in 159. sayısında Nâzım Hikmet'in Sovyetler Birliği'nde kendisine karşı takınılan olumsuz tavra karşı dostu Boris Polevoy'a yazdığı mektubu ve Nâzım'a Sovyet vatandaşlığı verilmemesinin gerekçeleri ile ilgili gizli belge yayımlamıştı. Nâzım, mektubunda kendisine Sovyet vatandaşlığı için başvuruda bulunmasını salık verdiklerini yazıyor, ama gerekli formları doldurmasına karşın yetkililerden herhangi bir yanıt alamadığından yakınıyordu. Bu bölümde yer alan belgeler hem Sovyet hiyerarşisinin Nâzım'a nasıl baktığını değerlendirmek hem de Nâzım'ın fikirlerini öğrenmek açısından önem taşıyor.
Toplumsal Tarih'in 160. sayısında Emel Seyhan'ın kaleminden "Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay" ve Edhem Eldem tarafından hazırlanan "L'Illustration'dan Seçmeler" bölümleri de yer alıyor. [KanalKultur]
Toplumsal Tarih [Tarih Vakfı Yayınları] 160 (2007), 96 S., ISSN 1300-7025
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder