Roz Kohen: Değişen Şehir ve Rasel Elnekave

© Roz Kohen - En sağdaki Rasel Elnekave;
diğerleri eltisi, annem, ablam ve ben
(mayıs 1954, Soğuksu - İstanbul)

 

© Roz Kohen - En sağdaki Rasel Elnekave;
yanında babam, ben, annem, eltisi;
önde yeğenleri ve ablam
(aralık 1954, Beykoz - İstanbul)

Roz Kohen "Yahudi İstanbul'unu / İstanbul Yahudileri'ni" anlatıyor: İstanbul'da Yahudiler ve Yahudi Yaşamı

[KanalKultur] - 1950'li ve 1960'lı yıllarda Rasel Elnekave ile annem çok yakın arkadaştılar. Rasel, annemden muhtemelen on yaş gençti ve o yıllarda henüz evli olmadığı gibi, Bankalar Caddesi'ndeki Burla Biraderler'de muhasebeci olarak çalışır; annesi, babası ve ağabeyinin ailesiyle Azap Kapı Köprüsü'nün girişindeki kocaman bir apartman dairesinde otururdu. Bakımlıydı; genç kızlık kilosunun değişmemiş olmasından gurur duyardı...

Rasel, annemin evli - barklı oluşuna; annem de Rasel'in çalışan bir kadın oluşuna hayranlık duyardı.

© Roz Kohen - Rasel Elnekave'nin yeni
evinde düğün sonrası
(22 şubat 1960, Doğruyol - İstanbul)

Rasel'in kardeşleri ve aileleriyle her hafta sonu buluşulur; Adalar, Beykoz, Hünkar, Büyükçekmece günü birlik gezilere gidilirdi. Ayrıca Hamursuz Bayramı da hep beraber kutlanırdı.

Topluca bütün arkadaş ve aile grubunun en büyük emeli, Rasel'e bir koca bulmaktı... Bu amaçla, ailece görücü gezmelerine çıkılırdı. Görücü karşılaşmalarının biri, Harbiye'de yeni açılan Hilton Oteli'nin çay salonunda planlanmıştı. Çoluk - çocuk, yaşlı - genç büyük bir grup buluşup müstakbel damatla tanışmaya gittiğimizi ve Rasel'in bir süre o kişiyle nişanlı kaldığını dün gibi hatırlarım.

Bir de Bostancı'daki Melahat Hanımın evinde bir pazar günü büyük bir yemek verilmiş; tüm aile fertleriyle, Musevi lisesindeki matematik hocamızı Rasel'e tanıştırmak üzere davet edişimizi hatırlarım...

Sonuçta Rasel, 1960 yılında kırkında iken görücü usulüyle evledi. Rasel'in annesi ve babası artık hayatta olmadığından, Karaköy'deki Zülfaris Sinagogu'nda yapılan dini törende, annemle babam Rasel'in dini ebeveynleri oldu.

© Roz Kohen - Rasel Elnekave ile
Barınyurt Yaşlılar Yurdu yemek odasında
(kasım 2007, Kuledibi - İstanbul)

Uzun yıllar yaşamını bildiği gibi süren Rasel, aslında bir nesil erken doğmuştu sanki. Bunca yıl saçının şekline, giydiğine yediğine içtiğine karışanı olmayan Rasel, şimdi kocasına boyun eğen bir ev kadını olmustu ve artık evin dışında çalışmıyordu.

On yıl gibi bir süre sonra, evliliği iyice bozulunca, Rasel gene kendi başına yaşamaya başladı. Annemle de araları bozuldu. Her biri kendi kabuğuna çekildi.

Türkiye'den ayrılınca, bu eski dostluklardan da iyice kopmuş oldum; ama eş - dosttan Rasel ile ilgili haberlerin bir kısmını almaya devam ettim.

Yaklaşık kırk yıl sonra, 2007 yılında ablamla yaptığımız İstanbul ziyareti sırasında eski dostları bulmaya niyetlenmiştik. Yeğenlerinden Rasel'in Kuledibi'ndeki Barınyurt adlı yaşlılar yurdunda olduğunu öğrendik. Barıyurt, yaşlılar yurdu olmadan önce 2. Karma Musevi Okulu idi.

Bir sonbahar akşamı Kuledibi'nin loş ışıkları ve dar sokaklarından geçerek Barınyurt'a vardık. Girdiğimizde Rasel Elnekave'yi ziyaret etmek istediğimizi bildirdik. Sorumluları yurtta sadece bir Rasel'in olduğunu söyleyerek bizi yemek odasında oturan yurt sakinlerine doğru yönetti.

Doksanyedi yaşında olmasına ve kırk yıl görüşmemiş olmamıza rağmen Rasel bizi, biz onu hemen tanıdık. Gülerek bize 50-60 yaşından sonra 2 kere daha evlendiğini, her seferinde de eşlerini kaybettiğini, ağabeyinin "her kocanı mezara" gönderdin şakasını anlattı. Taşınmalardan ötürü bütün gençlik fotoğraflarını kaybettiğini anlatınca, kendisine bendekileri göndereceğime söz verdim... Dönüşümden kısa bir süre sonra bu fotoğrafları gönderdimse de görüşmemizin ardından kendisini yitirdiğimizi öğrendim.

Fotoğraflardaki Rasel'i; alımlı, iş hayatında başarılı, kendine güvenli ve bir nesil öncesinden bağımsızlığını kazanmış bir iş kadını simgesi olarak görüyorum. Hepimizin özlediği ve imrendiği Rasel'i sizlerle paylaşıyorum... [KanalKultur]