Meraklısı için: Göçmen Edebiyatı, Melezleşme-Globalizasyon-Kimlikler, Minor Edebiyatlar, Sürgün Edebiyatı, Azınlık Edebiyatları ve Avrupa Yazarlar Parlamentosu İstanbul 2010 Deklarasyonu

[KanalKultur] - 25 - 27 kasım 2010 tarihleri arasında, 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul, Avrupa Yazarlar Parlamentosu'na ev sahipliği yaptı. Nobel ödüllü yazar Jose Saramago'nun fikir babası olduğu bu etkinlik kapsamında Avrupa'nın önde gelen yazarları, fikir adamları, eleştirmenleri ve akademisyenleri çeşitli yönleri ile Avrupa Edebiyatı'nı ele aldı. Türkiye'den de konu ile ilgili önemli isimlerin katıldığı etkinlik, İstanbul'un başat Avrupa kültür şehirleri arasında addedilmesi bakımından da önemli bir dönüm noktası oldu.

Avrupa Yazarlar Parlamentosu; "Endüstrileşme, Kitlesellik ve Edebiyat", "Avrupa Edebiyatının Sınırlarını Yeniden Tanımlama", "Dijital Çağda Edebiyat" ve "Edebiyat Coğrafyaları" başlıklı dört ayrı komisyon çalışmasından oluştu.

27 kasım 2010 günü, Avrupa Yazarlar Parlamentosu'nun "Deklarasyonu" yayınlandı. "İstanbul 2010 Deklarasyonu"nda: "Avrupa Yazarlar Parlamentosu'na katılan biz yazarlar, edebiyatı dünyamızın sınırlarını genişleten bir unsur olarak görüyoruz. Edebiyatın, metinler ve yazarlararası diyalog aracılığıyla farklı bakış açılarının yaratıcı bir biçimde buluştuğu ve çatıştığı bir alan olduğu inancını paylaşıyoruz. Dünyada, Avrupa'da ve Türkiye'de yükselen hoşgörüsüzlük çerçevesinde, V.S. Naipaul'un katılımının olanaksız kılınmasını kınıyoruz." denildi ve şu hususlar yer aldı:

"İstanbul 2010 Deklarasyonu

• Her türlü kültürel ve edebî etkinliğin özgürlüğü esastır. İfade özgürlüğünün önüne çekilen doğrudan ya da dolaylı duvarlar ortadan kaldırılmalıdır. İfade özgürlüğüne karşı sansürün ve şiddetin engellenmesi için güçlü bir sivil toplum ve kamu desteği oluşturulmalıdır.
• Yayınlama özgürlüğünü engellemeye yönelik uygulamalar kaldırılmalı; Avrupa'da ve Türkiye'de yazar, çevirmen ve yayıncıları korkutma ve sindirmeye yönelik ceza kanunları ve yasal düzenlemeler gibi tüm baskı yöntemlerine karşı çıkılmalıdır.
• Diller üzerinde baskı kurulması kabul edilemez. Herkes kendini özgürce ve dilediği dilde ifade edebilmelidir. Merkez ile çevre arasında var olan hiyerarşiyi aşacak yöntemler bulunmalıdır. Edebî coğrafyanın belirlenmesinde çevirinin rolü çok önemlidir. Çeviri, sınır ötesi okuryazarlığın en önemli aracıdır. Bu amaçla azınlık dilleri ve 'küçük' diller daha çok desteklenmeli, bu diller arasında yapılacak çeviriye ayrılan fonlardan var olanlar korunmalı ve yeni kaynaklar yaratılmalıdır.
• Ana akım dışı bağımsız edebiyatın üretilebilir ve erişilebilir olması için güçlü adımlar atılmalıdır. Yok olmakta olan edebî türler korunmalıdır. İfadenin "tektip"leşmesini önleyecek, yayın çeşitliliğini özendirecek politikalar üretilmelidir.
• Dijital ortam, düşünce ve ifade özgürlüğü açısından önemlidir. Dijital ortam potansiyel bir demokratikleşme alanıdır. Devletler tarafından bilgi ve fikir akışını önleyici denetleme ve sansür stratejileri geliştirilmesine karşıyız. Doğru ve güvenilir bilgiye ulaşmak ve yazar haklarını korumak için yeni yöntemler oluşturulmalıdır.
• Siyasi, etnik, dini ve milli sınırlar yazarları engellememelidir. Kültürel çeşitliliği ve kültürel etkileşimi destekliyoruz."

Avrupa Yazarlar Parlamentosu'nun "Endüstrileşme, Kitlesellik ve Edebiyat" başlıklı komisyonu Bülent Somay'ın moderatörlüğünde Andrej Blatnik, Cevat Çapan, Georgi Konstantinov, Jan Vilikovsky, Javier Montes, Ieva Kolmane, Laima Muktupavela, Maarjo Kangro, Michael March, Müge Sökmen, Mürsel Sönmez, Peeter Helme, Rui Zink, Sadık Yalsızuçanlar, Semih Gümüş, Sezer Duru ve Vlasta Brtníkova'nın iştirakiyle toplandı. Komisyonda; endüstrileşme, Kitlesellik ve Edebiyat başlığı altında "Kitabın kültürel endüstri materyaline dönüşmesi", "Kitle için üretimi yapılan edebiyat" ve "Post endüstriyel toplum ve edebiyat" gibi sorunlar tartışıldı.

"Avrupa Edebiyatının Sınırlarını Yeniden Tanımlama" başlıklı komisyon, Levent Yılmaz'ın moderatörlüğünde Alexandra Büchler, Anton Hykisch, Celil Oker, Christos Chrissopoulos, Esmahan Aykol, Fatih Özgüven, Glenn Meade, Gustaaf Peek, Gündüz Vassaf, Gwendoline Riley, Mehmet Yaşın, Nedim Gürsel, Paschalia Travlou, Roger Jon Ellory, Sema Kaygusuz, Sjon Sigurdsson, Süleyman Çelik, Tahsin Yücel, Torben Guldberg ve Vikram Seth'in iştirakiyle toplandı. Komisyonda; küreselleşmenin çağdaş Avrupa edebiyatı üzerindeki etkisi, farklı disiplin ve edebiyat türlerinin merceğinden incelendi, Avrupa edebiyatının sınırlarını yeniden anlamaya ve tanımlanmaya çalışıldı.

"Dijital Çağda Edebiyat" başlıklı komisyon, Cem Akaş'ın moderatörlüğünde Anna Kaleri, Elke Schmitter, Erik Vlaminck, Eva Moreda, Fatima Sharafeddine, Gustav Murin, Hakan Bıçakçı, Hakan Günday, Karl Martin Sinijarv, Kaya Genç, Lotte Garbers, Murat Gülsoy, Murat Menteş, Murat Uyurkulak, Nikola Madzirov, Nurettin Durman, Ola Larsmo Pat Kane, Pauls Bankovskis, Petur Gunarsson, Sevin Okyay, Şebnem İşigüzel, Tiziana Colusso, William Wall ve Yekta Kopan'ın iştirakiyle toplandı. Komisyonda; internetin ürettiği yeni alanları ve onların edebiyata nasıl bir etkisi olacağını tartışıldı. "Yeni teknolojik gerçekler ve değişimin akışında yeni kuşakların yazım teknikleri de değişecek mi", "Dijital çağın edebiyatı nasıl olacak" gibi soruların cevapları arandı.

"Edebiyat Coğrafyaları" başlıklı komisyon, Rüstem Arslan moderatörlüğünde Aamer Hussein, Adalet Ağaoğlu, Alek Popov, Alida Bremer, Anja Snellman, Buket Uzuner, Clare Azzopardi, Edvard Popovic, Gürsel Korat, Hari Kunzru, Haydar Ergülen, İskender Pala, Jamie O'Neill, Jason Goodwin, Jonas Hassen Khemiri, Mario Levi, Marjan Strojan, Mátyás Dunajcsik, Mehmet Doğan, Muhsin Kızılkaya, Sevengül Sönmez, Seyhmus Dagtekin, Tereza Brdeckova, Turan Koç, Wolfgang Schlott ve Xabier Montoia'nın iştirakiyle toplandı. Komisyonda; edebiyatın coğrafyasındaki değişimleri anlamaya, yorumlamaya çalışırken, göçmen edebiyatı, melezleşme-globalizasyon-kimlikler, minor edebiyatlar, sürgün edebiyatı, azınlık edebiyatları gibi kavramlar, adlandırmalar tartışma konuları oldu... [KanalKultur]