 |
| © Roz Kohen - Stelya Haleva - Torino, 20.6.1937 imzalı... En sağdaki denizci kıyafetli erkek çocuğu, bugün Kanada Toronto'da tek başına yaşayan Eli Haleva, ortadaki gelin kıyafetli kız da 36 yaşında kanserden ölen ablası... |
 |
| © Roz Kohen - Fani ve Eliazer Haleva (Torino 15/III/1925) |
 |
| © Roz Kohen |
 |
| The Jewish Outlook (London), August 1947. |
[KanalKultur] - Çocukluğumda eski minderin altında duran fotoğraf albümünü karıştırmayı çok severdim. Bu tozlanmış ve sararmış albümdeki kimliğini bilmediğim gelin ve damat resimlerine büyük bir merakla bakar, onların hayatları hakkında tahminler yürütürdüm. Yandaki fotoğraf bilhassa dikkatimi çekerdi. Fotoğrafı "Torino, 20.6.1937" diye imzalamış olan Stella Haleva, neden İtalya'daydı?
Aradan yıllar geçtikten sonra, önce İsrail'e, ardından da Amerika'ya göç ettim.
Babam 1986 senesinde vefat edince, yakın bir arkadaşım, annemin kendisine emanet ettiği bir deste fotoğrafı bana postaladı. 2000'e gelince, internet aracılığıyla yeniden kimi akarabalarımın izini buldum. Önceleri izini kaybettiğim amcamın oğlu ile yazışmaya başladım ve babaannemin ablası Estreya Haleva'nın torunlarıyla irtibata geçebildim.
Uzun süren yazışmaların akabinde, fotoğrafın bir örnegini Halevalara gönderince, fotoğraftakilerin kim olduklarını öğrenebildim. En sağdaki denizci kıyafetli erkek çocuğu, bugün Kanada Toronto'da tek başına yaşayan Eli Haleva'dır... Ortadaki gelin kıyafetli kız da 36 yaşında kanserden ölen ablası...
 |
| © Roz Kohen - Soldan sağa: Elia, Fani (Fanny) ve Isacco (Torino, 16/XII/1938) (Muhtemelen pasaport fotoğrafı) |
Eliezer Haleva'nın büyük oğlu Marco, İsrail'de hayatına devam eder.
 |
| © Roz Kohen |
* * *
La Fotografiya
Syempre me plazio de mirar a las fotografiyas vyejas de la famiya, i de aprovar si se puedia konoser sus estorya. Kuando era chika me embevesiya observando a estas fotos ande paresian myembros de mi famiya, ke en munchas vezes nunka los avia enkontrado.
En vezes, me perkurava de akodrar ken puedian ser estas personas, de lo ke se rakontava sovre eyas, i en syertos kavzos devia uzar mi imajinasyon para deskuvrir i kompletar detalyos ke me paresian ser importantes.
 |
| © Roz Kohen - Elia Haleva, Madrid Türk Büyükelçiliği'nde, 2006 (Madrid - İspanya) |
Avia oyido de mi padre i de mi madre sovre estas ijikas, ma no me akodrava mas de sus detalyos. Me paresia ke la ijika de en medyo teniya un ayre de la famiya de mi padre, i ke devia ser una kristyana selebrando una komunyon, asigun se uzava de ver en los filmos italyanos en los anyos sikuenta. Su fizyonomiya me akodrava a Anne Frank ke avia visto en los livros. Me paresia ke era un poko averguensoza, ke el buketiko de flores ke lo estava deteniendo kon hen se estava muy bien iyendo ko su fostan de novya. Todas las ijikas estavan kon velos, kordelas, dantelas i guantes blankas, i paresian tan orozas! El chikitiko vistido de marinero en el kanton de la foto, paresiya mirar kon kuriozitad a la persona ke estava tomando la fotografiya.
Anyos pasaron. Estuve bivyendo en diferentes payises. A la fin, me enstali en los Estados Unidos. Kuando mi padre mos desho la buena vida i mi madre vazyo la kaza en Estambol para ir a bivir kon mi ermana, una amiga m'embiyo una duzina de fotografiyas ke estavan en el album vyejo.
Me aviya gustado de topar de muevo a esta fotografiya, ke tanto espulgava kuando era chika para konoser su estorya. Esta ves me interesi partikularmente a lo ke era eskrito en su espalda de una manera klara i aplikada: Torino, el sej Yuno, 1937. Ricordo della vostra cugina. Stella Haleva.
Agora ya avia entendido ke esta fotografiya era una "memoria de los primos de Haleva." Empesi a demandarme "deke Italya, i deke 1937 i komo puedeser ke esta Stella parese tanto a la otra prima ke es muncho mas manseva ke bive en New York? I deke esta okazyon parese a una komunyon de los kristyanos?"
Guadri la fotografiya kon mis otras fotograiyas de famiya, i kon tyempo me olvidi de eya.
Mas anyos pasaron fina ke un diya resivi un e-mail de un primo sigundo yamado Elias, ke bive en Toronto, i empesimos a korespondermos. Este primo de la parte de mi padre, me konto de la vida de su famiya:
Su padre Eliezer, ke era primo ermano de mi padre, aviya desidado de espartirse de Estambol en 1924, para ir a bivir en Italya kon su mujer el diya ke se kazaron. En Torino, Eliezer kon su mujer bivyeron muy buenos durante 13 anyos i tuvyeron tres ijos i una ija. Eliezer Haleva, era kemisto, i teniya una buena parnasa fista ke el Fashismo empeso a enforsarse en la Italya en el anyo 1937. Elias me konto ke kuando Musolini ordeno a los djudyos de deshar a la Italya antes ke la Gerra Sigunda mondiala estava para esbrochar, la famiya topo refujo en Maroko i bivyeron en Tangier munchos anyos fista ke pudyeron arivar a Israel.
Estos anyos de la Guerra fueron muy duros. Su padre, se avia kedado sin echo i se avia echo sapatero. El lavoro duro lo izo hazino i sufriyo muncho. Oy, Elias es el solo ke bive en Toronto i los otros dos ermanos biven en Israel.
Kuando me konto esto todo ya saviya ke el primo Elias me iva aklarar a esta fotografiya.
Elias se avia muncho emosyonado kuando la vido a esta fotografiya, porke achakes ke su famiya aviya emigrado de lugar en lugar, el no la tenia visto fista oy.
Me konto ke kuando el teniya sinko anyos se avia selebrado la BatMitva de su ermana grande, Stella. La foto era echa a esta okazyon. Stella avia murido en una edad manseva de una hazinura grava. I Elias, ke bive oy en Toronto era el ijiko vistido de marinero.
Su ermana Stella aviya sinyada esta fotografiya i la aviya embiyado en el anyo 1937, de Torino a Estambol a mi padre Izak Kohen, primo de su padre.
Sinti una grande satisfaksyon por aver inchido mi dover de aver konservado a esta fotografiya fista ke topi a sus eroes. Despues de sesenta i kuatro anyos, la fotografiya de su kerida ermana la retorni a Elias.
Portanto, la estorya de esta fotografiya apartyene a odos los djudyos sefardis ke sufriyeron en los anyos de la Segunda Gerra. Es por esto, ke a su estorya, la kije partajarla kon vozotros.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder